Grabe. Sobrang saya ko na makadaupang-palad muli si Mam Lualhati noong August 2.
On time siyang dumating sa UP Center for Women's Studies. 1:30 ng hapon.
Ang bungad niya sa amin, 'wag kayong didikit masyado. May sakit ako. baka mahawa kayo. naku, si mam pala ay may sipon at medyo nilalagnat. pero dumating pa rin siya para sa amin!
(Hanggang ngayon ay nawiwindang pa rin ako sa nangyari. napaka-accommodating ni mam lualhati!)
At dahil kakaunti pa lang kami nang panahon na iyon (wala pang 10, samantalang 15 members ang inaasahan namin), nagpapirma na muna kami at nagpa-picture kasama si Mam. Pagkatapos niyon, inumpisahan na namin ang informal na Q and A with Mam Lualhati. Ipinakilala ni Kuya Doni Oliveros, ang PRPB founder), ang aming book club at ikinuwento rin niya ang mga activity para sa members. Tapos isa-isa na kaming nagtanong.
Narito ang ilan sa mga tanong na sinagot niya.
Q. Sino po ang paborito ninyong tauhan sa lahat ng aklat na inyong isinulat?
A. Ayokong pumili pero siguro masasagot ang tanong na iyan sa pamamagitan ng aklat kong In Sisterhood -Lea at Lualhati.
(Si lea bustamante, ang bida ng bata... bata... paano ka ginawa? ang "sumulat" ng aklat na In Sisterhood.)
Q. Nakaranas po ba kayo ng anumang uri ng abuse?
A. Hindi. Napakabait ng aking tatay. Hindi rin ako nakaranas niyan noong may asawa na ako. Pero alam n'yo, noong araw kasi, umibig ako nang todo...
(naghiyawan ang audience. ayun, hindi na tinuloy ni mam ang kanyang sasabihin!)
Q. Wala po bang plans ang publisher na i-publish ang mga aklat ninyo sa Ingles?
A. May nag-alok sa akin dati. Ipinakita niya sa akin ang salin niya ng Dekada 70. ay, hindi ko nagustuhan. Kaya, wag na lang. Ang iba ko namang aklat ay naisalin na sa Japanese. Happy naman ako doon.
Q. May balak po ba kayong gawing e-book ang inyong mga aklat?
A. E, natatakot ako kasi baka ma-pirate sa internet. Ano ba ang proteksiyon ko diyan? Mahirap na. Kaya hindi na muna.
Q. Bakit po kayo nagdesisyon na mag-self-publish this time?
A. Hindi naman bago sa akin ang self-publish. Ako ang naglabas ng Bata.. bata... bago napunta sa Cacho. Bale itong In Sisterhood,
sinelf-publish ko dahil nagme-merge na ang Cacho at Anvil. Medyo hindi ako kampante noon. Kaya ako na lang ang naglabas nito. Ibebenta ko sana sa National kaya lang, andami na nilang hinihingi ngayon tulad ng ISBN. Wala nga 'yang ISBN, e. Kaya ibinebenta ko na lang ito nang mag-isa. So far, bumebenta naman. Kabibili lang ng Miriam College ng 800 copies.
Q. Kung gagawin pong pelikula ang buhay ninyo, sino po ang gaganap na bida?
A. Naku, hindi ko naman naiisip 'yan. Wala akong idea!
Q. Gaano po kayo katagal nanirahan sa Olongapo bago ninyo naisulat ang nobelang Gapo?
A. Isang gabi lang ako nandoon. Nagkatuwaan noong nag-iinuman kami ng mga kaibigan ko ring manunulat. Ayun, bumiyahe kami tapos nag-barhopping kami doon nang isang gabi. 'Yon na 'yon.
(manghang-mangha kaming lahat!)
Q. Meron po ba kayong ritwal bago sumulat?
A. Dati, wala. kahit nariyan ang mga anak ko sa tabi ko at nag-aaway sila, hinayahaan ko lang silang mag-away. tapos sulat lang ako nang sulat. pagkaraan, kailangan tahimik na ang paligid ko. minsan nga, nagrenta pa ako sa may sikatuna para lang makapagsulat. sa ngayon, ayaw ko na nang naiistorbo ako, ayoko iyong may biglang magri-ring na telepono. kahit natutulog ako, ayaw ko ng may manggigising sa akin. ang tanging nakakaistorbo sa akin ay ang mga apo ko. kaya yung mga anak ko, pag kailangan akong gisingin, ipapagising ako sa mga apo ko.
Marami pa kaming mga (walang kuwentang!) tanong na game na game pa ring sinagot ni Mam Lualhati. Pagkatapos ng isang oras, nagpaalam na siya dahil nga hindi pa maganda ang kanyang pakiramdam.
ibinigay namin ang aming regalo at nag-pose kami para sa isang group photo. inihanda namin ang pagkain para kay Mam pero sabi niya ay iuuwi na lamang daw niya iyon. Pinagbalot din namin ng pagkain ang kanyang anak, na siyang nag-drive sa kanya that afternoon.
Sabi ni mam, sa susunod daw, kung ganon lang din kami kakaunti (may dumating pang apat, sina Mae, Blue, wendell at lisa) sa bahay na lang daw niya kami mag-meet and greet. wah! yes na yes ang sagot namin, haha!
bago umalis, buong pagmamalaki pang ipinakita ni mam lualhati ang taxi ng kanyang anak na siyang sinakyan nila papunta sa UP. ang name ng taxi ay pangalan ng dalawang babae na nag-uumpisa sa L. (im sorry nalimutan ko!) im sure inspired by Mam Lualhati iyon and Miss Lea Bustamante!
pagkahatid namin kay mam, bumalik kami ni Clare sa conference room ng UP CWS. sobrang high pa sa tuwa ang bawat isa sa amin dahil sa pagpapaunlak ni mam. kumain kami at halos mabilaukan sa sobrang saya at excitement habang nagkukuwentuhan.
Ang susunod naming meet and greet ay ang bagong national artist for literature, si Sir Cirilo Bautista. Sana ay mapaunlakan din kami. Amen.
this is just one of the reasons why i love my book club! mabuhay prpb! mabuhay, mam lualhati!
No comments:
Post a Comment