so itong si kim ay laging nakakontra sa aking mga desisyon, pronouncement, announcement at iba pa. kahit maliliit na bagay tulad ng kung saan kami pupuwesto para manood ng christmas party at kung saan kami pipila para sa buffet. i get so annoyed and i think what she is doing is divisive. i am doing my best to make the group intact dahil ito na nga lang ang maipagmamalaki namin sa ccp, kahit maliit kami ay walang nag-aaway, and there she goes, kontra nang kontra sa akin every step of the way.
anong ginagawa ko?
wala, i just let her be.
for the past weeks, past days, wala. cool lang ako. kako, sige, may mga punto naman siya minsan.
pero kanina, habang pinapraktis namin ang sayaw namin, na ginagaya lang namin sa youtube, sabi ko, bakit pataas ang kamay samantalang ang lyrics ng kanta ay all i want for christmas is you. sumagot siya nang pasigaw, wag ka makialam, e di ikaw gumawa ng sarili mong choreo. it was disheartening. nakakatawa, akala ko ay edukadong tao ang mga kasama ko sa trabaho hahaha!
kagabi naman, nag-treat ako dahil bday ko. we went to zark's at bumalik din sa opis agad pagkatapos. nagmamadali siya dahil nariyan na ang papa niya sa baba, sinusundo siya. sabi niya, thank you mam beb sa food, ito regalo ko sa iyo, itinapon niya sa dibdib ko ang isang fake na rosas na nakalagay sa may table ni kuya jeef. it was nearest to her when she went out. tumawa lang ako at sabi ko, hindi naman sa iyo iyan, kay mam bing iyan, e. but again, i felt annoyed and disrespected. she always did it in front of the entire division, for god's sake.
ano ba ito, nakikipag-compete ng authority? i don't understand her. she's good at work, very reliable, alam niyang kailangan na kailangan ko ang tulad niya. ano 'yan, lumaki ang ulo?
hindi ako mapagpatol, i understand immaturity when i see it. but i won't tolerate it if it causes division in our tiny office! kokontrahin niya ako to make me look stupid and the rest will side with her. what the fuck.
kaka-stress magtrabaho. kaya tamad na tamad na rin akong pumasok (bukod sa disyembre, hahaha!). diniretsa ko siya sa pm kanina. pinagsabihan ko na mali na ang ginagawa niya sa akin. at kung may problema siya sa akin, sabihin sa akin, dalawa lang kami. ang weird naman na nagtatrabaho siya sa tao na wala na siyang respeto. kung ganon, ano pang ginagawa niya sa opisina namin? hindi ba mas nakakawalang respeto sa sarili kapag hindi mo na nirerespeto ang pinaglilingkuran mo pero pinaglilingkuran mo pa rin ito?
i am not a perfect supervisor nor a manager. aminado ako riyan. actually, i am here to learn. i am trying my best to lead the division in serving the literary community. i love what i am doing, pero kung ganito namang may tinik sa lalamunan mo, parang si louise sa husay pero sakit naman sa ulo, i'd choose peace at work. sasabihan kita ng huwag na tayong magtrabaho nang magkasama, pareho natin iyang ikakasiya, i tell you.
Thursday, December 13, 2018
Friday, December 7, 2018
verdict regarding iso
bahahaha ang verdict sa amin after ng readiness assessment activity ay........... drum roll please......... certifiable!
dapaaaak! hahaha ang galing! noong dec 5 ay nasalang ako sa assessment na iyan. shet hilong-hilo pa ako sa antok dahil hindi ako nakatulog noong dec. 4. nilamay ko ang pagpapadala ng mga liham, entries at score sheet sa mga sba judge. di pa nga ako natapos, grabe. pagoda na. anyway, during the assessment, napapapikit ako sa antok. nasa room kami ni mam liebei, si mam alice ang unang tinanong. random naman ang pagpili ni sir sherwin sa pag-assess sa mga docs nila. ang galing ng mga sagot ni mam alice. then si mam leila na. ang ganda rin ng mga sagot niya. dinala pa ni mam leila si sir sherwin sa iba't ibang lugar sa loob ng division para maipakita nang maigi ang mga proseso ng video documentation at archiving.
noong ako na, ang unang tiningnan ay ang feedback form para sa publications. sinabi ko ang concern ko na di ako komportable sa ganoong paraan ng paghingi ng feedback form dahil hindi naman talaga sa ganoon nasusukat ang ganda ng isang libro. naging honest ako na di ko alam kung paano hihingiin ang feedback ng mga nakabasa na. ang isa sa suggestion ng assessor ay: mag-reproduce daw kami ng kopya ng form na iyon at ipamigay daw namin sa guard sa may entrance. ang tawa ko sa utak ko. sabi ko na, mangyayari talaga na ang mag-a-assess sa amin ay di naman pamilyar sa isang artistic at cultural product! my gad.
anyway, nag-suggest na lang ako na ang i-assess niya na lang na proseso ay ang sa literary or publishing event process namin dahil iyon, sa umpisa pa lang, ibinibigay na namin ang feedback form. mas madaling i-evaluate ang isang event. pag-exit ng tao, nakukuha na namin ang filled out feedback form nila. pumayag siya, ang hiningi niya sa akin ay ang nasagutan nang forms. umakyat ako at pagbaba ko, patapos na ang assessment nila sa aming department. ipinakita ko pa rin ang aking mga dala, ok daw. meron daw bang bad feedback, sabi ko, wala naman. minor lang. pero may observation like yung di napakain agad ang komunidad ng mga aeta. sabi niya, make sure daw na documented iyon at ilagay ko sa terminal report kung paano siya na-resolve. nakita rin niya ang terminal report at ang sabi niya, dapat daw, may prepared by at noted by. sumang-ayon naman ako.
kanina, nag-report si sir sherwin sa iso ccp team ng mga finding niya. puro non conformity, maraming di napaaprubahan, walang signature, di nagtutugma sa practice at sa papel. akala ko ay bad news lahat. sa dulo, sinabi niya kung ano na ang capacity namin kung kami ay io-audit na ng 3rd party. aba, aba, certifiable naman pala. 2nd to the highest na ranking. ang galing! sabi ni miss sam, proud daw siya sa amin dahil may mga kasabay kaming na-handle din niya ang iso activities at di hamak na mas mababa ang ranking sa amin ang nakuha ng mga ito. ipagyayabang daw niya kami. aaay, bigla akong nahiya sa mga araw na kinukulit ko siya at asar na asar ako sa iso. haha! napakarami pa raw rooms for improvement pero mga madali naman daw itong magamot at maiayos, sabi ni sir sherwin.
omg. juskoday.
sa enero ang aming 3rd party auditing. go na go na! hahaha!
parang kelan lang, sobrang nangangapa kami sa iso na yan. eto ngayon, nangangapa pa rin kami, pero at least, nakausad. wohooo!
dapaaaak! hahaha ang galing! noong dec 5 ay nasalang ako sa assessment na iyan. shet hilong-hilo pa ako sa antok dahil hindi ako nakatulog noong dec. 4. nilamay ko ang pagpapadala ng mga liham, entries at score sheet sa mga sba judge. di pa nga ako natapos, grabe. pagoda na. anyway, during the assessment, napapapikit ako sa antok. nasa room kami ni mam liebei, si mam alice ang unang tinanong. random naman ang pagpili ni sir sherwin sa pag-assess sa mga docs nila. ang galing ng mga sagot ni mam alice. then si mam leila na. ang ganda rin ng mga sagot niya. dinala pa ni mam leila si sir sherwin sa iba't ibang lugar sa loob ng division para maipakita nang maigi ang mga proseso ng video documentation at archiving.
noong ako na, ang unang tiningnan ay ang feedback form para sa publications. sinabi ko ang concern ko na di ako komportable sa ganoong paraan ng paghingi ng feedback form dahil hindi naman talaga sa ganoon nasusukat ang ganda ng isang libro. naging honest ako na di ko alam kung paano hihingiin ang feedback ng mga nakabasa na. ang isa sa suggestion ng assessor ay: mag-reproduce daw kami ng kopya ng form na iyon at ipamigay daw namin sa guard sa may entrance. ang tawa ko sa utak ko. sabi ko na, mangyayari talaga na ang mag-a-assess sa amin ay di naman pamilyar sa isang artistic at cultural product! my gad.
anyway, nag-suggest na lang ako na ang i-assess niya na lang na proseso ay ang sa literary or publishing event process namin dahil iyon, sa umpisa pa lang, ibinibigay na namin ang feedback form. mas madaling i-evaluate ang isang event. pag-exit ng tao, nakukuha na namin ang filled out feedback form nila. pumayag siya, ang hiningi niya sa akin ay ang nasagutan nang forms. umakyat ako at pagbaba ko, patapos na ang assessment nila sa aming department. ipinakita ko pa rin ang aking mga dala, ok daw. meron daw bang bad feedback, sabi ko, wala naman. minor lang. pero may observation like yung di napakain agad ang komunidad ng mga aeta. sabi niya, make sure daw na documented iyon at ilagay ko sa terminal report kung paano siya na-resolve. nakita rin niya ang terminal report at ang sabi niya, dapat daw, may prepared by at noted by. sumang-ayon naman ako.
kanina, nag-report si sir sherwin sa iso ccp team ng mga finding niya. puro non conformity, maraming di napaaprubahan, walang signature, di nagtutugma sa practice at sa papel. akala ko ay bad news lahat. sa dulo, sinabi niya kung ano na ang capacity namin kung kami ay io-audit na ng 3rd party. aba, aba, certifiable naman pala. 2nd to the highest na ranking. ang galing! sabi ni miss sam, proud daw siya sa amin dahil may mga kasabay kaming na-handle din niya ang iso activities at di hamak na mas mababa ang ranking sa amin ang nakuha ng mga ito. ipagyayabang daw niya kami. aaay, bigla akong nahiya sa mga araw na kinukulit ko siya at asar na asar ako sa iso. haha! napakarami pa raw rooms for improvement pero mga madali naman daw itong magamot at maiayos, sabi ni sir sherwin.
omg. juskoday.
sa enero ang aming 3rd party auditing. go na go na! hahaha!
parang kelan lang, sobrang nangangapa kami sa iso na yan. eto ngayon, nangangapa pa rin kami, pero at least, nakausad. wohooo!
national artist
noong isang araw, nakapag-almusal kami nang mapayapa ni papa p. tulog pa yata ang mga bata noon or nasa sta. mesa.
habang nag-aalmusal, napag-usapan namin ang ilang bagay tungkol sa panitikan, sa mga award at iba pa.
napag-usapan namin ang flaw sa pag-select ng national artist. ang isa sa criteria kasi ay dapat maraming na-mentor ang artist. dapat naipapasa niya ang talino niya sa kanyang craft. which i think is wrong. hindi pare-pareho ang artist. may marunong mag-mentor, may hindi. may extrovert, may introvert. isa pa, may mga form of art na napaka-alone ng proseso. halimbawa, ang visual artist at ang writer. hindi collaborative ang proseso ng paglikha nila ng akda. natural lang na mas nanaisin nilang lagi ang mapag-isa para makalikha sila. malamang, mas awkward sa socialization aspect ang ganitong mga artist, hindi ba? unlike sa mga nasa teatro o sa pelikula. sobrang collaborative ang mga ito, kaya mas mataas ang social skills nila, mas kaya nilang magmando ng mga tao, mas kaya nilang makipag-usap, mas likely na may mentorship na magaganap.
ang tanong, hindi ba sapat ang husay ng isang artist at ang husay ng kanyang mga likha? bakit kailangang may sangkot na personalidad sa criteria for national artist? paano kung masama kang tao pero saksakan ng husay ang iyong mga akda? nakapagpakilala ka ng bagong proseso ng paglikha? napakaraming na-inspire na lumikha dahil sa iyong mga akda? hindi pa ba sapat iyon? dehado ang writers dito. imagine, kailangang mag-mentor ng writer para maturingan siyang mahusay na writer? kailangan may pa-workshop siya lagi? e nagre-require iyan ng resources! saan magmumula ang resources para doon, di ba?
ang sabi ni papa p, sabi daw ni sir abueg sa kanya, flawed nga raw talaga. ang dapat ay bigyan ng sapat na panahon na mag-research ang committee na naghahanap ng bagong hihirangin na national artist. at pag-aralan nang husto ang bawat akda ng nominee. iisa-isahin ang mga akda. doon tingnan ang husay, doon dapat siya husgahan.
i agree. dahil ang akda ang magsasalita para sa isang manlilikha. at sapat na iyon.
wala nang lifestyle check-lifestyle check. wala nang personality check. hindi naman tayo naghahanap ng valedictorian, e. iyong dapat, di ka lang matalino, dapat lovable ka rin para sa mga guro. dapat mabait ka sa paningin nila. dapat safe choice ka, iyong tipong walang makakapagtanong ng "bakit iyan ang pinili n'yong mag-valedictorian?"
habang nag-aalmusal, napag-usapan namin ang ilang bagay tungkol sa panitikan, sa mga award at iba pa.
napag-usapan namin ang flaw sa pag-select ng national artist. ang isa sa criteria kasi ay dapat maraming na-mentor ang artist. dapat naipapasa niya ang talino niya sa kanyang craft. which i think is wrong. hindi pare-pareho ang artist. may marunong mag-mentor, may hindi. may extrovert, may introvert. isa pa, may mga form of art na napaka-alone ng proseso. halimbawa, ang visual artist at ang writer. hindi collaborative ang proseso ng paglikha nila ng akda. natural lang na mas nanaisin nilang lagi ang mapag-isa para makalikha sila. malamang, mas awkward sa socialization aspect ang ganitong mga artist, hindi ba? unlike sa mga nasa teatro o sa pelikula. sobrang collaborative ang mga ito, kaya mas mataas ang social skills nila, mas kaya nilang magmando ng mga tao, mas kaya nilang makipag-usap, mas likely na may mentorship na magaganap.
ang tanong, hindi ba sapat ang husay ng isang artist at ang husay ng kanyang mga likha? bakit kailangang may sangkot na personalidad sa criteria for national artist? paano kung masama kang tao pero saksakan ng husay ang iyong mga akda? nakapagpakilala ka ng bagong proseso ng paglikha? napakaraming na-inspire na lumikha dahil sa iyong mga akda? hindi pa ba sapat iyon? dehado ang writers dito. imagine, kailangang mag-mentor ng writer para maturingan siyang mahusay na writer? kailangan may pa-workshop siya lagi? e nagre-require iyan ng resources! saan magmumula ang resources para doon, di ba?
ang sabi ni papa p, sabi daw ni sir abueg sa kanya, flawed nga raw talaga. ang dapat ay bigyan ng sapat na panahon na mag-research ang committee na naghahanap ng bagong hihirangin na national artist. at pag-aralan nang husto ang bawat akda ng nominee. iisa-isahin ang mga akda. doon tingnan ang husay, doon dapat siya husgahan.
i agree. dahil ang akda ang magsasalita para sa isang manlilikha. at sapat na iyon.
wala nang lifestyle check-lifestyle check. wala nang personality check. hindi naman tayo naghahanap ng valedictorian, e. iyong dapat, di ka lang matalino, dapat lovable ka rin para sa mga guro. dapat mabait ka sa paningin nila. dapat safe choice ka, iyong tipong walang makakapagtanong ng "bakit iyan ang pinili n'yong mag-valedictorian?"
Wednesday, December 5, 2018
up and down
good news muna. kumikita na ako sa stock market! as far as i remember, sunod-sunod ang mga araw na may kita ako: 2k, 5k, 5k, 1.8k, 80k (yes, as in!) at 9k.
o, di ba? ang mga stock na na-buy and sell ko ay ECP, PLC, ISM, ALI, NOW.
i think marunong na talaga ako mag-observe. today, wala akong kita, pero naka-GTC naman ako (good til cancelled), mga 50 cents per share per uri ng stock ang ginawa kong target para di masyado matagal ang hihintayin ko para maka-sell. kanina, kinausap ako ni melissa ng film division. ano raw app ang gamit ko, di ko na-gets agad ang ibig niyang sabihin. tapos naalala ko na, tinanong niya ako last week kung nag-i-stock market ako. i said yes. that was i think the day na kumita ako ng 80k (yes, isang araw lang siya!). sa sobrang saya ko, ang ingay ko, hahaha! nakarating sa film ang ingay (at saya!) ko. siguro narinig niya sa akin ang term na stocks hahaha! jusko, napaka-transparent ko talagang tao, i swear. sabi ko kay melissa, kanina, yes, tuturuan kita, go tayo! i hope we both find the time to learn more about stock market investing!
ngayon, pag-usapan naman natin ang boo-boo. haha! i blogged about an invitation for a farewell dinner of czech ambassador jaroslav olsa. omg, it turned out kagabi pala siya! hindi pa pala siya nagaganap when i blogged about it. what i saw on social media was a private dinner with some of his special friends from the literary community. kaloka. mukmok to the highest level pa ako, e di naman pala iyon ang tinutukoy kong event. sayang!
kaya lang, di rin ako tutuloy kung sakali. sa shangri-la makati lang siya, napakadaling puntahan sana via bus o MRT, pero may sakit si Papa P. nagtae siya, sininat. at bugbog ke dagat na sobrang nananakit kapag nae-excite. akala ko tuloy ay special child. di kasi siya marunong makinig o sumunod sa instruction. nagkaduda tuloy ako sa pagiging normal niya.
anyway, this post isn't about dagat so i'll stop here, hehehe. post na lang ako sa susunod tungkol sa kanya, kasi sa totoo lang, gusto ko ring mag-blog tungkol sa mga obserbasyon ko sa middle child kong ito. medyo may mga weird kasi siyang galaw, na ikinababahala ko minsan.
so there ...up and down feelings in the past few days.
mainly, up. kasi happy ako, kumikita ako sa napakatagal kong inaral na stock market.
at nakasama uli kita, blog.
see? i miss you, really!
o, di ba? ang mga stock na na-buy and sell ko ay ECP, PLC, ISM, ALI, NOW.
i think marunong na talaga ako mag-observe. today, wala akong kita, pero naka-GTC naman ako (good til cancelled), mga 50 cents per share per uri ng stock ang ginawa kong target para di masyado matagal ang hihintayin ko para maka-sell. kanina, kinausap ako ni melissa ng film division. ano raw app ang gamit ko, di ko na-gets agad ang ibig niyang sabihin. tapos naalala ko na, tinanong niya ako last week kung nag-i-stock market ako. i said yes. that was i think the day na kumita ako ng 80k (yes, isang araw lang siya!). sa sobrang saya ko, ang ingay ko, hahaha! nakarating sa film ang ingay (at saya!) ko. siguro narinig niya sa akin ang term na stocks hahaha! jusko, napaka-transparent ko talagang tao, i swear. sabi ko kay melissa, kanina, yes, tuturuan kita, go tayo! i hope we both find the time to learn more about stock market investing!
ngayon, pag-usapan naman natin ang boo-boo. haha! i blogged about an invitation for a farewell dinner of czech ambassador jaroslav olsa. omg, it turned out kagabi pala siya! hindi pa pala siya nagaganap when i blogged about it. what i saw on social media was a private dinner with some of his special friends from the literary community. kaloka. mukmok to the highest level pa ako, e di naman pala iyon ang tinutukoy kong event. sayang!
kaya lang, di rin ako tutuloy kung sakali. sa shangri-la makati lang siya, napakadaling puntahan sana via bus o MRT, pero may sakit si Papa P. nagtae siya, sininat. at bugbog ke dagat na sobrang nananakit kapag nae-excite. akala ko tuloy ay special child. di kasi siya marunong makinig o sumunod sa instruction. nagkaduda tuloy ako sa pagiging normal niya.
anyway, this post isn't about dagat so i'll stop here, hehehe. post na lang ako sa susunod tungkol sa kanya, kasi sa totoo lang, gusto ko ring mag-blog tungkol sa mga obserbasyon ko sa middle child kong ito. medyo may mga weird kasi siyang galaw, na ikinababahala ko minsan.
so there ...up and down feelings in the past few days.
mainly, up. kasi happy ako, kumikita ako sa napakatagal kong inaral na stock market.
at nakasama uli kita, blog.
see? i miss you, really!
Tuesday, November 27, 2018
3 tips para sa mga batang manunulat
ito ang huling tanong ng moderator ng talk namin kahapon sa san pedro college of business administration na si sir jayjay: ano ang maipapayo n'yo sa batang manunulat?
ito ang sabi ko after sumagot nina sir eros at joshel:
1. seryosohin ang deadline at target number of words. it's the way to be productive.
2. it's ok to think small, as in retail. kung 1 short story lang, ok lang iyan. kung 1 tula lang, ok lang iyan. kahit isa, puwede iyang maging libro.
3. magpabasa ng akda. kahit kanino. basta, magpabasa. ito ang intro mo sa kritisismo.
ok naman, ano? gagawin ko nang standard na sagot ito sa standard na tanong.
ito ang sabi ko after sumagot nina sir eros at joshel:
1. seryosohin ang deadline at target number of words. it's the way to be productive.
2. it's ok to think small, as in retail. kung 1 short story lang, ok lang iyan. kung 1 tula lang, ok lang iyan. kahit isa, puwede iyang maging libro.
3. magpabasa ng akda. kahit kanino. basta, magpabasa. ito ang intro mo sa kritisismo.
ok naman, ano? gagawin ko nang standard na sagot ito sa standard na tanong.
an invitation
may natanggap akong imbitasyon para sa farewell dinner para sa ambassador ng Czech na si Sir Jaroslav Olsa. sumagi sa isip ko ang magpunta dahil napakabuti ng tao na ito, napakasipag at napakaraming nagawa para sa literary community sa pilipinas. nauunawaan niya nang malalim ang impact ng mga cultural at artistic effort sa diplomasya at nation building. agad ko siyang piniem nang matanggap ko ang imbitasyon online. nagpasalamat ako sa efforts niya.
nakilala ko siya noong book launch ng ang manggagaway. ginanap ito sa bahay ng isang european na ambassador sa isang super high end na village sa makati. nakalimutan ko na kung paano kaming nakarating doon ni marjorie, commute malamang dahil ang kuripot ko sa transpo expenses, talaga naman, paano, ilokano na, intsik pa! dumalo ako ng book launch dahil isa ako sa translators ng dalawang kuwento sa librong iyon na kalipunan ng speculative fiction mulang central europe, at siya naman ay isa sa editors. proyekto niya ito katuwang ang visprint. napaka-warm ni sir olsa, parang matagal na kayong magkakilala kung kamayan ka niya at ngitian. ang tangkad-tangkad niya pero todo yuko siya kapag nag-uusap kayo. hay, sobrang charming din dahil palangiti at hindi nagpipigil ng tawa. basta ang gaan ng presence niya.
nakita ko kanina ang mga picture sa farewell dinner. tapos na pala. di ko na namalayan. pero nagpapasalamat din ako na di ako nagpunta dahil kung nagkataon ay baka ma-out of place lang ako. ang bongga ng mga bisita, malalaking tao sa literary and publishing community. at common denominator din na mayaman silang lahat. tipong nasa abroad kung long weekend. kung nagkataon, malamang na magko-commute na naman ako papunta doon, dyip, bus, tren at pagdating ng uwian ay makikiusap akong makisabay sa isa sa kanila hanggang sa kalsadang makakasakay ako ng dyip, bus, tren. pedicab pa nga, uy!
ang hirap ng mahirap. biruin mo, hindi pa sila naaawa sa akin, awang-awa na ako sa aking sarili.
recently din ay nag-talk ako sa isang sosyal na high school sa cavite. tinanguan ko dahil kaibigan ang nag-imbita. pero may kutob na ako sa mangyayari: di naman talaga interesado ang mga bata, naroon lang sila sa harap ko dahil required, at mabibilang lang sa palad ang makikinig. at dahil kaunti nga lang ang makikinig, walang magtatanong sa open forum. nangyari nga ang kutob ko!
nalungkot ako, siyempre. pero tanggap ko naman na. di talaga ako mabenta sa mga rich.
pang-poorita ang beauty ko, pangmasa, hahaha! di ko tuloy maiwasan na maikumpara ang mga rich school visit ko sa mga karanasan ko sa simpleng mga eskuwela at lalo na sa public schools. ibang-iba, mga besh. tagos sa puso ang appreciation nila sa iyo at sa mga akda mo, lalo at filipino. matatalino rin ang mga tanong sa open forum at q and a, handang-handa ang mga bata sa presensiya mo, ganern.
i really feel inferior when i am surrounded by rich people. ito na siguro ang pinanggagalingan ng sigasig kong makaipon at maging mas financially stable. kaya isip nang isip para madagdagan ang kita. sa loob-loob ko siguro'y "a, someday, di na ako magdidyip, bus, tren, pedicab. di na ako makikiusap, makikisakay, makikisabay, hanggang sa kalsadang me dyip, bus, tren. someday, may sarili na akong sasakyan. ako naman ang magmamaneho, at maiipit sa trapik! hahahaha!
ano ba itong pinagsasasabi ko, samantalang naalala ko lang ang kabutihan at cultural-based strategies ng ambassador na si sir jaroslav olsa?
sana ay dumami pa ang tulad niya.
nakilala ko siya noong book launch ng ang manggagaway. ginanap ito sa bahay ng isang european na ambassador sa isang super high end na village sa makati. nakalimutan ko na kung paano kaming nakarating doon ni marjorie, commute malamang dahil ang kuripot ko sa transpo expenses, talaga naman, paano, ilokano na, intsik pa! dumalo ako ng book launch dahil isa ako sa translators ng dalawang kuwento sa librong iyon na kalipunan ng speculative fiction mulang central europe, at siya naman ay isa sa editors. proyekto niya ito katuwang ang visprint. napaka-warm ni sir olsa, parang matagal na kayong magkakilala kung kamayan ka niya at ngitian. ang tangkad-tangkad niya pero todo yuko siya kapag nag-uusap kayo. hay, sobrang charming din dahil palangiti at hindi nagpipigil ng tawa. basta ang gaan ng presence niya.
nakita ko kanina ang mga picture sa farewell dinner. tapos na pala. di ko na namalayan. pero nagpapasalamat din ako na di ako nagpunta dahil kung nagkataon ay baka ma-out of place lang ako. ang bongga ng mga bisita, malalaking tao sa literary and publishing community. at common denominator din na mayaman silang lahat. tipong nasa abroad kung long weekend. kung nagkataon, malamang na magko-commute na naman ako papunta doon, dyip, bus, tren at pagdating ng uwian ay makikiusap akong makisabay sa isa sa kanila hanggang sa kalsadang makakasakay ako ng dyip, bus, tren. pedicab pa nga, uy!
ang hirap ng mahirap. biruin mo, hindi pa sila naaawa sa akin, awang-awa na ako sa aking sarili.
recently din ay nag-talk ako sa isang sosyal na high school sa cavite. tinanguan ko dahil kaibigan ang nag-imbita. pero may kutob na ako sa mangyayari: di naman talaga interesado ang mga bata, naroon lang sila sa harap ko dahil required, at mabibilang lang sa palad ang makikinig. at dahil kaunti nga lang ang makikinig, walang magtatanong sa open forum. nangyari nga ang kutob ko!
nalungkot ako, siyempre. pero tanggap ko naman na. di talaga ako mabenta sa mga rich.
pang-poorita ang beauty ko, pangmasa, hahaha! di ko tuloy maiwasan na maikumpara ang mga rich school visit ko sa mga karanasan ko sa simpleng mga eskuwela at lalo na sa public schools. ibang-iba, mga besh. tagos sa puso ang appreciation nila sa iyo at sa mga akda mo, lalo at filipino. matatalino rin ang mga tanong sa open forum at q and a, handang-handa ang mga bata sa presensiya mo, ganern.
i really feel inferior when i am surrounded by rich people. ito na siguro ang pinanggagalingan ng sigasig kong makaipon at maging mas financially stable. kaya isip nang isip para madagdagan ang kita. sa loob-loob ko siguro'y "a, someday, di na ako magdidyip, bus, tren, pedicab. di na ako makikiusap, makikisakay, makikisabay, hanggang sa kalsadang me dyip, bus, tren. someday, may sarili na akong sasakyan. ako naman ang magmamaneho, at maiipit sa trapik! hahahaha!
ano ba itong pinagsasasabi ko, samantalang naalala ko lang ang kabutihan at cultural-based strategies ng ambassador na si sir jaroslav olsa?
sana ay dumami pa ang tulad niya.
pagkatapos ng dalawang bagyo
hi, blog! im at work today. pero na-miss kita kaya ... eto akowohooo, basang-basa sa ulaahahan, walang masisilungan.
ano ba hahaha joke lang. sabak na naman ako sa trabaho, besh. katatapos lang ng dalawang bagyo: Philippine PEN Congress at ng Performatura in the Regions Cavite. Eto at kailangan na namang maghanda para sa tatlo pang event:
1 at 2. Performatura in the Regions Pampanga at Bulacan,
3. at ang UMPIL-LIRA Conference sa tula na pinamagatang Pambansang Edukasyong Pampanitikan.
sana kayanin ng team, sobrang dami ng load kaloka. tapos next year, may mga publication project kami na pang-50th anniv ng CCP. Kaka-meeting lang namin with Miss Rica ng Visual Arts and Museum Division. Eto ang napag-usapan:
1. book about graphic design - may 2019 ang launch
2. book about architecture- december 2019 ang launch
3. book about film - september 2019 ang launch
good luck na lang sa publishing management skills ko, ano?
sa amin din naka-assign ang national artist folio at dapat mailabas iyon next year, sa mayo din dahil iyon naman ang palabas para sa pagpaparangal sa mga bagong national artist na idineklara last month sa malakanyang.
napag-usapan din namin ni Miss Rica ang dalawang exhibit na nakakabit sa Performatura sa CCP sa 2019:
1. francisco coching exhibit sa january to may 2019
2. edith tiempo exhibit- march to april 2019
im so happy to work with miss rica. sobrang organized niya at ang sipag. kung di dahil sa kanya ay di maaga ang paghahanda namin para sa mga proyektong nabanggit. ang nangyayari kasi sa aming team ay kung ano ang pinakamalapit na event, doon lang kami napo-focus.
am i worried about work? medyo. bukod sa staff ay worried din kasi ako sa pera. parang di kakayanin ng mga budget na inilaan para dito, hahaha!
i just came from the official lighting ceremony at the ccp ramp. ang saya noong finally ay mag-play ang light and sound show, may anino ng nativity scene sa facade ng building namin tapos may mga parol na gawa ng mga magpaparol ng las pinas. binuksan din ang fountain. wala pala kaming christmas tree this year, pero ok lang. dahil mas creative naman ang shadow play sa facade o, di ba?
obvious bang nag-e-enjoy ako sa work? haha, ang saya lang na nandito ako sa behind the scenes ng mga produktong pangkultura, kakaibang perspective din ang hatid nito.
kaninang umaga, bago ako pumasok ng opis, merong nagde-demand ng isa pang compli copy niya ng ani 40. ang rule talaga ay isa lang na kopya para sa lahat ng contributor. then another copy kapag dumalo siya ng launch. namana ko iyan kay sir hermie, and i think it's a good gesture, as well, kaya dapat lang mapanatili ang ganoong rule. Kaso, parang naisaad sa email na naibigay dito sa tao na ka-chat ko kanina, dalawa ang compli copy. so nagde-demand siya ng isa pa, dati pa siyang nag-demand kaya lang ay di namin agad naasikaso dahil gusto sana naming isabay ang kontrata niya sa pagpapadala ng libro, para isahang shipping na lang. may problema nga lang sa kontrata sa processing kaya naantala ang pagpapadala nito. nangatwiran kasi kami na hindi lahat ng contributors ay mapapapirma sa kontrata and it will also cost money to have these writers sign. so, may isang dokumento na ipinagawa sa amin ang processing division that requires the approval of the ccp president. ayun, yun ang medyo nagpapatagal sa proseso dahil bago makarating sa presidente, katakot-takot na dami ng tao ang kailangang daanan ng dokumento. kaya matagal. kaya di pa maipadala ang kontrata at additional compli copy sa ka-chat ko. pero nag-insist siya, kahit pa mega-explain ako sa mga nangyayari at kung bakit di agad siya masagot ng staff namin kapag nagtatanong ito. kailangan na raw kasi niya ang compli copy at siya na raw sasagot ng shipping fee. asar na asar ako, siyempre kasi nga, kababalik pa lang ng buong division namin sa trabaho, heto at me nagde-demand na nga. pero dahil may error din kami on our part, i had to keep my cool, i had to stay polite. taga-gobyerno ako, pinasusuweldo ako ng taumbayan. kasama na nga siguro ito sa hazard sa trabaho, hahaha! ang sama ko.
ano kaya ang feeling kapag iiwan ko na itong work na ito balang araw? kagaya kaya ng pakiramdam ko sa lira when i stepped down as president? i remember the feeling so well. ganito rin ako, all in sa lira when i was an officer and the president. priority ko lagi ang lira, partida, wala pa akong suweldo sa lagay na iyon, ha? may mga panahon din na mag-isa ako, walang kasama sa pagtatrabaho sa proyekto, may mga pagkakataon na feeling ko, walang solid na suporta sa mga member (dahil ayaw sa akin ni sir rio. may ibang manok si sir during the election.) o kung sumusuporta man ay halos patago ang pagtulong, hahaha! a few days before my last state of the lira address at siya ring election ng bagong set of officers, hindi ako makatulog. feeling ko, inferior ako, feeling ko, wala akong masyadong nagawa para sa org. feeling ko, failure ako. ang lungkot, sobra. sabi ko, baka umiyak ako pagkababa ko as president.
but no.
i felt so relieved. in fact, sa sobrang tuwa ay napatalon pa ako. sabi ko, tapos na, tapos na, yey! para akong nakawala sa hawla, parang may tumigpas ng kadena ko sa paa.
dito kaya sa ccp, how will i feel?
ano ba hahaha joke lang. sabak na naman ako sa trabaho, besh. katatapos lang ng dalawang bagyo: Philippine PEN Congress at ng Performatura in the Regions Cavite. Eto at kailangan na namang maghanda para sa tatlo pang event:
1 at 2. Performatura in the Regions Pampanga at Bulacan,
3. at ang UMPIL-LIRA Conference sa tula na pinamagatang Pambansang Edukasyong Pampanitikan.
sana kayanin ng team, sobrang dami ng load kaloka. tapos next year, may mga publication project kami na pang-50th anniv ng CCP. Kaka-meeting lang namin with Miss Rica ng Visual Arts and Museum Division. Eto ang napag-usapan:
1. book about graphic design - may 2019 ang launch
2. book about architecture- december 2019 ang launch
3. book about film - september 2019 ang launch
good luck na lang sa publishing management skills ko, ano?
sa amin din naka-assign ang national artist folio at dapat mailabas iyon next year, sa mayo din dahil iyon naman ang palabas para sa pagpaparangal sa mga bagong national artist na idineklara last month sa malakanyang.
napag-usapan din namin ni Miss Rica ang dalawang exhibit na nakakabit sa Performatura sa CCP sa 2019:
1. francisco coching exhibit sa january to may 2019
2. edith tiempo exhibit- march to april 2019
im so happy to work with miss rica. sobrang organized niya at ang sipag. kung di dahil sa kanya ay di maaga ang paghahanda namin para sa mga proyektong nabanggit. ang nangyayari kasi sa aming team ay kung ano ang pinakamalapit na event, doon lang kami napo-focus.
am i worried about work? medyo. bukod sa staff ay worried din kasi ako sa pera. parang di kakayanin ng mga budget na inilaan para dito, hahaha!
i just came from the official lighting ceremony at the ccp ramp. ang saya noong finally ay mag-play ang light and sound show, may anino ng nativity scene sa facade ng building namin tapos may mga parol na gawa ng mga magpaparol ng las pinas. binuksan din ang fountain. wala pala kaming christmas tree this year, pero ok lang. dahil mas creative naman ang shadow play sa facade o, di ba?
obvious bang nag-e-enjoy ako sa work? haha, ang saya lang na nandito ako sa behind the scenes ng mga produktong pangkultura, kakaibang perspective din ang hatid nito.
kaninang umaga, bago ako pumasok ng opis, merong nagde-demand ng isa pang compli copy niya ng ani 40. ang rule talaga ay isa lang na kopya para sa lahat ng contributor. then another copy kapag dumalo siya ng launch. namana ko iyan kay sir hermie, and i think it's a good gesture, as well, kaya dapat lang mapanatili ang ganoong rule. Kaso, parang naisaad sa email na naibigay dito sa tao na ka-chat ko kanina, dalawa ang compli copy. so nagde-demand siya ng isa pa, dati pa siyang nag-demand kaya lang ay di namin agad naasikaso dahil gusto sana naming isabay ang kontrata niya sa pagpapadala ng libro, para isahang shipping na lang. may problema nga lang sa kontrata sa processing kaya naantala ang pagpapadala nito. nangatwiran kasi kami na hindi lahat ng contributors ay mapapapirma sa kontrata and it will also cost money to have these writers sign. so, may isang dokumento na ipinagawa sa amin ang processing division that requires the approval of the ccp president. ayun, yun ang medyo nagpapatagal sa proseso dahil bago makarating sa presidente, katakot-takot na dami ng tao ang kailangang daanan ng dokumento. kaya matagal. kaya di pa maipadala ang kontrata at additional compli copy sa ka-chat ko. pero nag-insist siya, kahit pa mega-explain ako sa mga nangyayari at kung bakit di agad siya masagot ng staff namin kapag nagtatanong ito. kailangan na raw kasi niya ang compli copy at siya na raw sasagot ng shipping fee. asar na asar ako, siyempre kasi nga, kababalik pa lang ng buong division namin sa trabaho, heto at me nagde-demand na nga. pero dahil may error din kami on our part, i had to keep my cool, i had to stay polite. taga-gobyerno ako, pinasusuweldo ako ng taumbayan. kasama na nga siguro ito sa hazard sa trabaho, hahaha! ang sama ko.
ano kaya ang feeling kapag iiwan ko na itong work na ito balang araw? kagaya kaya ng pakiramdam ko sa lira when i stepped down as president? i remember the feeling so well. ganito rin ako, all in sa lira when i was an officer and the president. priority ko lagi ang lira, partida, wala pa akong suweldo sa lagay na iyon, ha? may mga panahon din na mag-isa ako, walang kasama sa pagtatrabaho sa proyekto, may mga pagkakataon na feeling ko, walang solid na suporta sa mga member (dahil ayaw sa akin ni sir rio. may ibang manok si sir during the election.) o kung sumusuporta man ay halos patago ang pagtulong, hahaha! a few days before my last state of the lira address at siya ring election ng bagong set of officers, hindi ako makatulog. feeling ko, inferior ako, feeling ko, wala akong masyadong nagawa para sa org. feeling ko, failure ako. ang lungkot, sobra. sabi ko, baka umiyak ako pagkababa ko as president.
but no.
i felt so relieved. in fact, sa sobrang tuwa ay napatalon pa ako. sabi ko, tapos na, tapos na, yey! para akong nakawala sa hawla, parang may tumigpas ng kadena ko sa paa.
dito kaya sa ccp, how will i feel?
Wednesday, November 21, 2018
bebang the vlogger
nag-start ang idea na ito nang mag-post ako ng video tungkol sa kalat sa bahay namin. nag-comment kasi si mam adelma salvador ng lira na idol niya ako sa pagiging nanay at pagiging writer. naku, maling-mali yata ang impresyon niya sa akin dahil sa totoo lang, napakahirap pagsabayin iyan. kaya walang elemento ng pagkananay sa katawan ko lalo na kung housekeeping ang usapan. so, nag-video ako tungkol sa bahay namin. e, ang gulo niyon, hahaha.
positive ang response ng mga utaw hahaha naka-relate! si mam adelma, aba, gumawa rin ng sarili niyang vlog sa bahay naman nila. nakakatuwa! kaya naman gumawa pa ako ng iba pang vlog. ang sabi ko, 1 vlog a day. for 1 week, nagawa ko siya. pero after that, naku, ang hirap pala. mahirap i-sustain at mahirap mag-isip ng mga sasabihin. gustong-gusto ko mag-vlog about ccp art exhibits, kaya lang, parang kailangan ko munang mag-research per exhibit bago ako mag-vlog kung ayaw kong magmukhang tanga sa mga sasabihin ko, ano? gusto ko sanang mag-vlog tungkol sa mga librong nabasa ko kaya lang, dapat pala iskripan ko ito para tuloy-tuloy. gusto ko ring mag-vlog tungkol sa mga event dito sa ccp like yung presscon namin for the 50th anniversary, kaya lang, nakakahiyang mag-vlog habang ongoing ang event! parang kailangan kong lagyan ng mikropono ang utak ko para di na marinig ng iba ang mare-record sa cellphone.
pero palagay ko, maganda siyang gawain. dahil sa pagba-vlog, gumagawa ka ng content. hindi maikakaila na content ang lahat ng uri ng vlogs. at mukhang may niche ako, ehehe ako lang yata ang arts and culture vlogger na nanay na manunulat na taga-cavite. o di ba, kakaibang kombinasyon? actually, lahat naman ng tao ay kakaiba ang combination, kaya dapat lahat ng tao, mag-vlog. para siyang libro, tool siya to help us understand each other.
so... i will continue to vlog. kahit pa super kananayan ang topic ko, or super kawomenan, or super simpleng mga bagay lang tulad ng mga nire-recycle na hanger, haha!
so far, ito ang mga nagawan ko ng vlog:
1. ani 40 book
2. bahay namin at kalat
3. zero waste practices sa bahay (recycling ng hanger, cloth diaper at washable napkin)
4. plaza de santiago, imus cathedral
5. playground ng imus city
6. ermita de porta vaga, samonte park, cavite city
7. playground, samonte park, cavite city
8. paseo de palisoc, ccp
9. masungit na panahon sa ccp
10. puntod ng tatay ko, manila memorial park, paranaque
11. mga daanan at bridge sa manila memorial park, paranaque
12. undas na parang piyesta sa manila memorial park, paranaque
13. mga interesting na puntod sa manila memorial park, paranaque
14. angelus eternal garden, bacoor, cavite
hanapin lang sa timeline ng facebook ko ang mga video para mapanood. see you sa mundo ng vlogging!
positive ang response ng mga utaw hahaha naka-relate! si mam adelma, aba, gumawa rin ng sarili niyang vlog sa bahay naman nila. nakakatuwa! kaya naman gumawa pa ako ng iba pang vlog. ang sabi ko, 1 vlog a day. for 1 week, nagawa ko siya. pero after that, naku, ang hirap pala. mahirap i-sustain at mahirap mag-isip ng mga sasabihin. gustong-gusto ko mag-vlog about ccp art exhibits, kaya lang, parang kailangan ko munang mag-research per exhibit bago ako mag-vlog kung ayaw kong magmukhang tanga sa mga sasabihin ko, ano? gusto ko sanang mag-vlog tungkol sa mga librong nabasa ko kaya lang, dapat pala iskripan ko ito para tuloy-tuloy. gusto ko ring mag-vlog tungkol sa mga event dito sa ccp like yung presscon namin for the 50th anniversary, kaya lang, nakakahiyang mag-vlog habang ongoing ang event! parang kailangan kong lagyan ng mikropono ang utak ko para di na marinig ng iba ang mare-record sa cellphone.
pero palagay ko, maganda siyang gawain. dahil sa pagba-vlog, gumagawa ka ng content. hindi maikakaila na content ang lahat ng uri ng vlogs. at mukhang may niche ako, ehehe ako lang yata ang arts and culture vlogger na nanay na manunulat na taga-cavite. o di ba, kakaibang kombinasyon? actually, lahat naman ng tao ay kakaiba ang combination, kaya dapat lahat ng tao, mag-vlog. para siyang libro, tool siya to help us understand each other.
so... i will continue to vlog. kahit pa super kananayan ang topic ko, or super kawomenan, or super simpleng mga bagay lang tulad ng mga nire-recycle na hanger, haha!
so far, ito ang mga nagawan ko ng vlog:
1. ani 40 book
2. bahay namin at kalat
3. zero waste practices sa bahay (recycling ng hanger, cloth diaper at washable napkin)
4. plaza de santiago, imus cathedral
5. playground ng imus city
6. ermita de porta vaga, samonte park, cavite city
7. playground, samonte park, cavite city
8. paseo de palisoc, ccp
9. masungit na panahon sa ccp
10. puntod ng tatay ko, manila memorial park, paranaque
11. mga daanan at bridge sa manila memorial park, paranaque
12. undas na parang piyesta sa manila memorial park, paranaque
13. mga interesting na puntod sa manila memorial park, paranaque
14. angelus eternal garden, bacoor, cavite
hanapin lang sa timeline ng facebook ko ang mga video para mapanood. see you sa mundo ng vlogging!
nagsusulat pa ba ako?
lately, hindi. puro journal lang. hindi ako makasulat ng malikhaing akda! hindi ako makasulat ng intro sa lila. may tinanggap akong writing raket, deadline sa nov. 29. let's see kung kaya ko siyang ma-beat, hehe.
i miss you, my blog. i hope araw-araw kitang nasusulatan. hindi pa tayo nakaka-celebrate! 10 years na tayo, grabe. happy one decade.
hala. babawi ako sa iyo. baka sa christmas vacation.
alam mo ba lately, maisumbong ko lang sa iyo, ano, meron akong nararamdamang mga antagonism sa akin. sa work, oo pero im done with that. i mean, gets ko na bat ganon ang ilang tao sa akin sa work. insecure. hindi nai-insecure sa akin, mind you kundi nai-insecure sila na di nila mai-display enough ang kapangyarihan nila sa madlang pipol. gusto ko sana sabihan ng ay di ikaw na ang panginoon, go and multiply, hahaha! pero hindi nga work place people ang tinutukoy ko kundi mga kaibigan sa writing circles ko. gahd, baket parang bigla silang naging allergic sa akin? chine-check ko tuloy sarili ko kung nagbago ba ako. definitely, i became super determined sa stocks, sa pera. ayun lang. kasi gusto ko na nga mag-resign hahaha! aaa... alam ko na, sobra akong nagiging vocal lately sa mga ginawa ko in the past. para akong cheerleader ng sarili kong liga. panget ba iyon? panget talaga. kaya lang, paano naman malalaman ng iba kung hindi ko ikukuwento sa sambayanan? saka iniisip ko, baka may ma-inspire sa mga ginawa ko before, like yung sa dagdag dunong, at yung sa lira. anyway, may mga naungkat na bagay at damdamin. i was really hurt, hindi pa talaga naghihilom ang sugat na dulot ng isang insidente sa lira, hehe lalo na it was about my own personality: ang pag-iisip nang bongga tungkol sa pera. may nasaktan ba ako sa ginawa ko that time? i didn't know kung meron, baka pinagkuriputan, oo! pero nasaktan? kung meron, sana kinausap na lang ako, ano? nang magkalinawan.
nangingilo pa ako sa displacement, diskaril. oo nadiskaril na naman ang lola mo. una, nagka-work na naman ako. naging empleyado na naman ako, hay. pangalawa, lumipat kami ng bahay. nawala ang banal kong espasyo, ang bahay namin sa kamias for 15 years. wala akong sarili kong espasyo sa bahay namin ngayon sa cavite, kung saan-saan lang iyong mga abubot ko like hikaw, relo, bracelet. wala akong writing place, wala akong quiet place. meron naman akong cabinet, puro damit, haha! pero ang bag ko, kung saan-saan lang ipinapatong. ni wala akong mesa sa bahay, where i can sit sana and think and reflect. and write. and blog!
kaya gusto ko sa office. dito me sarili akong table. napakakalat niya ngayon, puro dokumento, libro, binder na libre sa mga seminar, invitations, kalendaryo at picture frames ng pamilya, pero ok lang. me sarili akong computer, upuan, munting espasyo. lahat ng gamit ko, in one place. ay, two places pala kasi meron din akong cabinet, nandoon ang isang pares ng sapatos na pampormal, at ilan sa mga libro ko at zines mostly from bltx. nagiging one piece ako sa office space ko. good. kaya lang, andami namang ginagawa sa araw, kaya sa gabi lang talaga ako nagkakaroon ng time to sit, think, reflect. pag tahimik na ang lahat. nakaka-miss ang eksenang ito sa buhay ko.
i miss you, my blog. i hope araw-araw kitang nasusulatan. hindi pa tayo nakaka-celebrate! 10 years na tayo, grabe. happy one decade.
hala. babawi ako sa iyo. baka sa christmas vacation.
alam mo ba lately, maisumbong ko lang sa iyo, ano, meron akong nararamdamang mga antagonism sa akin. sa work, oo pero im done with that. i mean, gets ko na bat ganon ang ilang tao sa akin sa work. insecure. hindi nai-insecure sa akin, mind you kundi nai-insecure sila na di nila mai-display enough ang kapangyarihan nila sa madlang pipol. gusto ko sana sabihan ng ay di ikaw na ang panginoon, go and multiply, hahaha! pero hindi nga work place people ang tinutukoy ko kundi mga kaibigan sa writing circles ko. gahd, baket parang bigla silang naging allergic sa akin? chine-check ko tuloy sarili ko kung nagbago ba ako. definitely, i became super determined sa stocks, sa pera. ayun lang. kasi gusto ko na nga mag-resign hahaha! aaa... alam ko na, sobra akong nagiging vocal lately sa mga ginawa ko in the past. para akong cheerleader ng sarili kong liga. panget ba iyon? panget talaga. kaya lang, paano naman malalaman ng iba kung hindi ko ikukuwento sa sambayanan? saka iniisip ko, baka may ma-inspire sa mga ginawa ko before, like yung sa dagdag dunong, at yung sa lira. anyway, may mga naungkat na bagay at damdamin. i was really hurt, hindi pa talaga naghihilom ang sugat na dulot ng isang insidente sa lira, hehe lalo na it was about my own personality: ang pag-iisip nang bongga tungkol sa pera. may nasaktan ba ako sa ginawa ko that time? i didn't know kung meron, baka pinagkuriputan, oo! pero nasaktan? kung meron, sana kinausap na lang ako, ano? nang magkalinawan.
nangingilo pa ako sa displacement, diskaril. oo nadiskaril na naman ang lola mo. una, nagka-work na naman ako. naging empleyado na naman ako, hay. pangalawa, lumipat kami ng bahay. nawala ang banal kong espasyo, ang bahay namin sa kamias for 15 years. wala akong sarili kong espasyo sa bahay namin ngayon sa cavite, kung saan-saan lang iyong mga abubot ko like hikaw, relo, bracelet. wala akong writing place, wala akong quiet place. meron naman akong cabinet, puro damit, haha! pero ang bag ko, kung saan-saan lang ipinapatong. ni wala akong mesa sa bahay, where i can sit sana and think and reflect. and write. and blog!
kaya gusto ko sa office. dito me sarili akong table. napakakalat niya ngayon, puro dokumento, libro, binder na libre sa mga seminar, invitations, kalendaryo at picture frames ng pamilya, pero ok lang. me sarili akong computer, upuan, munting espasyo. lahat ng gamit ko, in one place. ay, two places pala kasi meron din akong cabinet, nandoon ang isang pares ng sapatos na pampormal, at ilan sa mga libro ko at zines mostly from bltx. nagiging one piece ako sa office space ko. good. kaya lang, andami namang ginagawa sa araw, kaya sa gabi lang talaga ako nagkakaroon ng time to sit, think, reflect. pag tahimik na ang lahat. nakaka-miss ang eksenang ito sa buhay ko.
lugi sa stock market
im in my last month sa paghuhulog ko ng monthly promise ko sa stock market investment.
am i doing well? no. ang laki kaya ng lugi ko, around 150k na. pero paper lugi pa lang naman yan so laban lang. tataas din yan. batay sa ilang taon ko nang pag-stock market, tumataas talaga ang mababa. hintay lang.
mas gusto ko na ito kaysa nagagastos kung saan-saan ang ipon namin ni papa p. at gusto ko rin malaman iyong resulta ng 1m na puhunan sa stock market. gusto ko malaman kung may mararating ba iyan hahaha. although, originally, gusto ko na mag-resign after ko ma-achieve ang 1m sa stock market. gusto ko na lang mag-alaga ng mga baby. feeling ko talaga, kailangan ako ng mga anak ko. i hate going home kasi pagod na ako when i get home, simply because i spend a lot of time outside the house. 11 hours of work plus 3 to 4 hours of commute. ano pa matitira sa akin at sa pamilya, di ba? kaya pag weekend, gusto ko talaga namamasyal kami. etong si poy, ermitanyo, nakakaasar ayaw lumabas ng bahay. jusko. nung mag-jowa pa lang kami, pasikat. kung saan-saan ako dinadala. akala ko, gala. di pala!
palagay ko, maiipit pa rin ang pera ko kahit 1m na ang puhunan namin sa stock market. i make stupid decisions kasi. hindi pa ako ganon kahusay pumili ng stocks. at recently, me pinagkatiwalaan akong prediction ng stock broker na pang-trader, meaning pang-advance, mantakin mong bumaba ang presyo pagkabili ko. kaloka! papasok sana ako sa stock broker na iyon, timson ang pangalan. 100k ang minimum investment, naku, bigla akong nagdalawang-isip. di rin pala masyadong reliable.
sa ngayon, ang signs ko ng magandang stock ay ito:
1. nasa most active list siya. nasa top 20. ibig sabihin, madaling mag-buy and sell dahil napakarami ding nagba-buy and sell nito.
2. mababa siya sa average niya in the past 30 days.
3. blue chip, meaning maganda at matatag na company, pag hindi blue chip, magduda ka na.
ito naman mga natutuhan ko:
1. ayoko na sa sikat at mahal. bumili ako ng globe. 2500 ang isang share. pota, bumaba hanggang 1300. nag-all in ako dahil akala ko pag sikat at mahal ang isang stock, malaki rin ang kita. hindi pala. naipit ako 3 years, ang kita ko lang ay dibidendo. finally, binenta ko this year with income na 7k. dahil sobra na, di ko na kayang maghintay. feeling ko dapat kumita pa ang pera kong naipit doon sa iba namang stock.
2. wag maging greedy. kapag kumita nang konti, benta na. wag isipin na tataas pa yan kasi baka maging bato pa ang pera na.
3. wag mag-aya ng kaibigan sa stock market kung tatanga-tanga ka rin. naku, nakakahiya sa mga kaibigan kong nahila kong mag-invest sa stock market. im really sorry. dalawa sa tatlo ang naipit sa kanila sa stock na now.
4. pag kumita na sa speculative stock, iwan na ito. wag nang balik-balikan. puwedeng maipit ang pera natin diyan. speculative nga, e. good example ang nangyari sa now. in a year, umabot ng 20, ngayon ay 3 na lang!
5. wag mag-all in. sobrang hirap neto para sa akin kasi lagi akong nag-o-all in kasi ang liit lang ng perang ipinapasok ko, so lagi ko itong ginagawa. nakaka-tempt ang malaking kita kung all in. pero baka maipit ang pera mo for a long time. gusto mo ba yon? di mo mapakinabangan ang pera mo dahil naipit sa isang stock!
6. ayoko nang mag-rely sa news re: stocks. may sariling pintig ang stock market. may sarili siyang buhay ang mga linya sa charts. dapat sa strategy, mas mataas ang pagbatay sa technicals, meaning sa charts kaysa sa fundamentals. fundamentals kasi ay mostly history ng company at news about it.
7. mag-diversify, ibig sabihin, hindi lang dapat galing sa isang industry ang stock na binibili mo. bili ka ng stock sa telecoms, try mo rin stocks sa properties, try mo rin sa leisure and entertainment. para kapag bumagsak ang isa sa industriyang kinabibilangan ng stock mo, may iba pang industriya na up and running at kinabibilangan naman ng iba mo pang stock.
8. ang support ay presyo ng stock na pinagbilhan nang pinakamarami ng traders at investors. ibig sabihin, these people support the stock at that price. ayaw nilang bumagsak ang presyo nito.
9. ang resistance ay presyo ng stock na pinagbentahan nang pinakamarami ng traders at investors. ibig sabihin, these people resist the price increase of the stock. ayaw na nilang tumaas pa ang stock above that price.
tangina, ang tagal kong inaral bago na-gets ang support at resistance na iyan. ganon lang pala, literal!
10. kung masyadong mura ang stock, wag masyadong malaki ang amount na bibilhin mo kasi baka mahirap siyang ibenta kapag gusto mo na siyang ibenta.
11. bawal ma-attach sa stock. kung kumita ka diyan, e di kumita. wag nang balik-balikan. tool lang iyan for an additional income.
12. di talaga ako nagse-sell nang hindi green. nanghihinayang ako sa lugi. di kaya ng dibdib ko, haha.
yan muna, dagdagan ko kapag may naisip pa ako.
am i doing well? no. ang laki kaya ng lugi ko, around 150k na. pero paper lugi pa lang naman yan so laban lang. tataas din yan. batay sa ilang taon ko nang pag-stock market, tumataas talaga ang mababa. hintay lang.
mas gusto ko na ito kaysa nagagastos kung saan-saan ang ipon namin ni papa p. at gusto ko rin malaman iyong resulta ng 1m na puhunan sa stock market. gusto ko malaman kung may mararating ba iyan hahaha. although, originally, gusto ko na mag-resign after ko ma-achieve ang 1m sa stock market. gusto ko na lang mag-alaga ng mga baby. feeling ko talaga, kailangan ako ng mga anak ko. i hate going home kasi pagod na ako when i get home, simply because i spend a lot of time outside the house. 11 hours of work plus 3 to 4 hours of commute. ano pa matitira sa akin at sa pamilya, di ba? kaya pag weekend, gusto ko talaga namamasyal kami. etong si poy, ermitanyo, nakakaasar ayaw lumabas ng bahay. jusko. nung mag-jowa pa lang kami, pasikat. kung saan-saan ako dinadala. akala ko, gala. di pala!
palagay ko, maiipit pa rin ang pera ko kahit 1m na ang puhunan namin sa stock market. i make stupid decisions kasi. hindi pa ako ganon kahusay pumili ng stocks. at recently, me pinagkatiwalaan akong prediction ng stock broker na pang-trader, meaning pang-advance, mantakin mong bumaba ang presyo pagkabili ko. kaloka! papasok sana ako sa stock broker na iyon, timson ang pangalan. 100k ang minimum investment, naku, bigla akong nagdalawang-isip. di rin pala masyadong reliable.
sa ngayon, ang signs ko ng magandang stock ay ito:
1. nasa most active list siya. nasa top 20. ibig sabihin, madaling mag-buy and sell dahil napakarami ding nagba-buy and sell nito.
2. mababa siya sa average niya in the past 30 days.
3. blue chip, meaning maganda at matatag na company, pag hindi blue chip, magduda ka na.
ito naman mga natutuhan ko:
1. ayoko na sa sikat at mahal. bumili ako ng globe. 2500 ang isang share. pota, bumaba hanggang 1300. nag-all in ako dahil akala ko pag sikat at mahal ang isang stock, malaki rin ang kita. hindi pala. naipit ako 3 years, ang kita ko lang ay dibidendo. finally, binenta ko this year with income na 7k. dahil sobra na, di ko na kayang maghintay. feeling ko dapat kumita pa ang pera kong naipit doon sa iba namang stock.
2. wag maging greedy. kapag kumita nang konti, benta na. wag isipin na tataas pa yan kasi baka maging bato pa ang pera na.
3. wag mag-aya ng kaibigan sa stock market kung tatanga-tanga ka rin. naku, nakakahiya sa mga kaibigan kong nahila kong mag-invest sa stock market. im really sorry. dalawa sa tatlo ang naipit sa kanila sa stock na now.
4. pag kumita na sa speculative stock, iwan na ito. wag nang balik-balikan. puwedeng maipit ang pera natin diyan. speculative nga, e. good example ang nangyari sa now. in a year, umabot ng 20, ngayon ay 3 na lang!
5. wag mag-all in. sobrang hirap neto para sa akin kasi lagi akong nag-o-all in kasi ang liit lang ng perang ipinapasok ko, so lagi ko itong ginagawa. nakaka-tempt ang malaking kita kung all in. pero baka maipit ang pera mo for a long time. gusto mo ba yon? di mo mapakinabangan ang pera mo dahil naipit sa isang stock!
6. ayoko nang mag-rely sa news re: stocks. may sariling pintig ang stock market. may sarili siyang buhay ang mga linya sa charts. dapat sa strategy, mas mataas ang pagbatay sa technicals, meaning sa charts kaysa sa fundamentals. fundamentals kasi ay mostly history ng company at news about it.
7. mag-diversify, ibig sabihin, hindi lang dapat galing sa isang industry ang stock na binibili mo. bili ka ng stock sa telecoms, try mo rin stocks sa properties, try mo rin sa leisure and entertainment. para kapag bumagsak ang isa sa industriyang kinabibilangan ng stock mo, may iba pang industriya na up and running at kinabibilangan naman ng iba mo pang stock.
8. ang support ay presyo ng stock na pinagbilhan nang pinakamarami ng traders at investors. ibig sabihin, these people support the stock at that price. ayaw nilang bumagsak ang presyo nito.
9. ang resistance ay presyo ng stock na pinagbentahan nang pinakamarami ng traders at investors. ibig sabihin, these people resist the price increase of the stock. ayaw na nilang tumaas pa ang stock above that price.
tangina, ang tagal kong inaral bago na-gets ang support at resistance na iyan. ganon lang pala, literal!
10. kung masyadong mura ang stock, wag masyadong malaki ang amount na bibilhin mo kasi baka mahirap siyang ibenta kapag gusto mo na siyang ibenta.
11. bawal ma-attach sa stock. kung kumita ka diyan, e di kumita. wag nang balik-balikan. tool lang iyan for an additional income.
12. di talaga ako nagse-sell nang hindi green. nanghihinayang ako sa lugi. di kaya ng dibdib ko, haha.
yan muna, dagdagan ko kapag may naisip pa ako.
Thursday, November 8, 2018
thinking about money
may bigla akong naalala ngayong namomroblema ako sa investment naming mag-asawa sa stock market.
napakapraktikal kong tao, kaya palaipon ako't ubod ng kuripot. at kakayod nang kakayod para sa ekstrang kita.
kasi... laki ako sa hirap.
at opkors, ayokong mamatay nang mahirap, ayoko ring magutom ang mga anak namin in the future.
eto nga pala yung naalala ko:
noong unang panahon, noong presidente ako ng isang organisasyon ng mga manunulat, inireklamo ako ng isang officer namin. puro na lang daw pera ang topic kapag nag-uusap kami.
pahiyang-pahiya ako nang gawin niya ito sa harap ng maraming miyembro ng munti naming organisasyon. hindi ko malaman ang isasagot ko. tas later on, na-realize ko, treasurer namin siya. malamang pera ang pag-uusapan namin.
kaloka.
anyway, eto ang context niyan: minana ko ang presidency nang walang kapera-pera ang org. as in. matanda na yung org, pero wala itong pera, thank you ang bayad namin sa speakers, juskoday. kaya pag-upo ko, bukod sa pagma-manage sa writing workshop ay nag-isip din ako at nag-implement ng ilang proyektong pampanitikan at pansining na magpapasok ng pera sa organisasyon. nagkapera nga ang org at ginamit ang perang iyon para maparehistro sa sec ang papeles namin. nang registered na kami ay nakahingi na ng pondo ang org at lalong dumami ang proyekto nito. marami itong naserbisyuhan sa iba't ibang sulok ng bansa.
#theend
#alamnyobakilalaatlovenipapapangtreasurernaito
#lovekorinnamansitreasurer
#nagingfriendskamieventually
#perodikoparinmalimutanangreklamoniyasaakin
#itreasurethememory
napakapraktikal kong tao, kaya palaipon ako't ubod ng kuripot. at kakayod nang kakayod para sa ekstrang kita.
kasi... laki ako sa hirap.
at opkors, ayokong mamatay nang mahirap, ayoko ring magutom ang mga anak namin in the future.
eto nga pala yung naalala ko:
noong unang panahon, noong presidente ako ng isang organisasyon ng mga manunulat, inireklamo ako ng isang officer namin. puro na lang daw pera ang topic kapag nag-uusap kami.
pahiyang-pahiya ako nang gawin niya ito sa harap ng maraming miyembro ng munti naming organisasyon. hindi ko malaman ang isasagot ko. tas later on, na-realize ko, treasurer namin siya. malamang pera ang pag-uusapan namin.
kaloka.
anyway, eto ang context niyan: minana ko ang presidency nang walang kapera-pera ang org. as in. matanda na yung org, pero wala itong pera, thank you ang bayad namin sa speakers, juskoday. kaya pag-upo ko, bukod sa pagma-manage sa writing workshop ay nag-isip din ako at nag-implement ng ilang proyektong pampanitikan at pansining na magpapasok ng pera sa organisasyon. nagkapera nga ang org at ginamit ang perang iyon para maparehistro sa sec ang papeles namin. nang registered na kami ay nakahingi na ng pondo ang org at lalong dumami ang proyekto nito. marami itong naserbisyuhan sa iba't ibang sulok ng bansa.
#theend
#alamnyobakilalaatlovenipapapangtreasurernaito
#lovekorinnamansitreasurer
#nagingfriendskamieventually
#perodikoparinmalimutanangreklamoniyasaakin
#itreasurethememory
Wednesday, October 10, 2018
proposed taglines para sa 50th anniversary ng ccp
1. Sining Kuwenta
a. CCP’s 50th anniversary celebrating the relevance of Philippine Arts
b. Celebrating art that matters in the lives of the Filipinos
2. Ang Sentro bilang Bulawan
3. Gintong Sining
4. Ginintuang Sining at Kultura
5. CCP@50: Gintong Sining, Gintong Kultura
6. Ginintuang Sining: CCP@50
7. CCP@50: Gintong Ani sa Sining
8. CCP@50: Sining na Makabuluhan Para sa Bayan
9. CCP@50: Sining na Bulawan para sa Bayan
10. @CCP@50: Tungo sa Bayan na malikhain at makasining
11. @CCP@50: Limampung taon na paglikha Para sa bansa
12. CCP@50: SIning para sa Bayan Mula sa Sentrong Bulawan
13. CCP@50: Sentro ng Makasining; Tungo sa Bayang Malikhain
14. CCP@50: kabuluhan ng Sentro sa Sining at Kulturang Filipino
ang bet ko ay ang number 1 hehe. kasi wala na yatang ibang arts and culture govt agency na puwedeng gumamit nito dahil wala pa silang 50 years old. hahaa!
sana may magustuhan ang artistic programming committee or si sir chris.
Monday, October 8, 2018
3 small projects
noong oct 6, 2018 sa Medicine Auditorium ng UST, unang beses na nagsalita ako tungkol sa pagpo-propose ng mga literary at book project. ito ay bahagi ng UNIK event ng NSTP Office sa UST. Daghang salamat kina Paul Castillo at C Joie Buena sa pagkakataong ito.
tatlong proyekto ang tinalakay ko:
1. pambansang edukasyong pampanitikan (pep) ng lira na isinilang bilang unang halik sa panitik (katuwang ko rito si Ronald Verzo noong presidente pa siya ng Cavite Young Writers Association at ako naman ay bilang representative ng dagdag dunong project). in-implement ko ito bilang sining ng tugma at sukat noong naging presidente naman ako ng lira. after ng term ko, in-adopt ito ni Phillip Yerro Kimpo na siyang naging presidente ng lira for 3 terms. under his guidance, nag-evolve itong muli at tinawag na pep.
ang proyektong ito ay libreng seminar workshop tungkol sa basics ng Filipino poetry para sa mga guro sa Filipino.
sa dec 8 ay io-offer ng UMPIL (thru Sir Michael M. Coroza) at LIRA (thru Aldrin Pentero) ang ika-36 na edisyon ng proyektong ito na nakapaglingkod na sa mahigit 3000 guro sa buong pilipinas. isa rin ito sa mga dahilan kung bakit nagawaran ng tayo award (ten accomplished youth organisations) ang lira.
2. dagdag dunong project na itinatag namin ng baguio/pangasinan writer na si russell mendoza noong 2006. mumunting proyekto ito na ang goal ay makatulong sa kabataang filipino. si russell ay funder for the first few years, kalaunan ay naging ako, ako rin ang tagahanap ng partners at taga-implement ng projects. na puro maliliit lang. later on, naging advocacy na rin ito ng ex ko, sori di ko papangalanan dito, hahaha, at siyempre, nina Ronald Verzo at Sean Elijah Siy.
ang activities ay:
a. feeding program, free storytelling sessions, free creative writing workshops, at free art workshops sa bahay namin sa kamias, qc, sa barangay hall ng east kamias, qc, marikina city library, sitio bato-bato, taytay rizal, malabon, barangay batasan, commonwealth, qc, san andres, maynila, sa bahay ng nanay kong si Resie Wico sa bamboo organ, las pinas at marami pang iba;
b. libreng UPCAT review sa mga 40 na public high school student sa anonas, qc;
c. libreng matuto sa lakwatsa field trip para sa san andres, maynila at batasan children sa mga cultural na lugar tulad ng mga museo sa marikina;
d. free show o sine gang o pagdadala ng mga lima o anim na bata sa mga libreng sine at palabas, at pagkain, pagkatapos;
e. krismas with kasing-kasing kids (KKK) o pamamasyal ng lima o anim na batang taga- kasing-kasing, kamias sa libreng light show sa ayala triangle, makati, may free dinner pa sa fast food. minsan, nagki-krismas party din kami sa aming bahay.
dumalang ang proyekto after some time. one, natigil ang funding from russell mendoza dahil personal money niya iyon, hello, mahirap ang trabaho niya sa canada, at two, nagkaroon ako ng permanenteng trabaho, ang hirap ng oras. dumating pa nga sa punto na sa bahay na lang at barangay namin ang mga proyekto (kaya isinilang ang krismas with kasing-kasing kids). actually, iyang KKK ang huling nagawa namin for dagdag dunong.
mabuti na lang, during its first year, isa sa mga partner namin, isang writer/teacher na nakilala ko sa LIRA, si Mam Ana Bacudio, ang nagpatuloy ng napakaraming activity for kids sa kanilang garahe sa san andres, maynila. tinawag niyang dagdag dunong reading center ang garahe nila kung saan namin ginagawa ang storytelling at art workshops noon. sinuportahan siya ng buong pamilya sa kanyang ginawa spending from their own pockets, at aktibo sila sa paghahanap ng partners, kaya't patuloy silang nakapagbigay ng mga libreng gawain sa mga bata sa kanilang komunidad. lumawig nang lumawig ang network ni mam ana at ng kanyang pamilya hanggang sa sila ay makarating sa mindoro. doon ay nagtatayo sila ngayon ng dagdag dunong reading center para sa mga mangyan. ang galing, ano? but wait there's more: last week lang, nanalo ang kanilang pamilya ng jollibee family values award special citation for education dahil sa itinatayo nilang dagdag dunong reading centers.
inimbitahan ko ang pamilya ni mam ana sa talk ko sa ust at sila ay nagpaunlak. tinawag ko sina mam ana at sir virgilio bacudio as i discussed dagdag dunong, and there came an audible gasp among the audience. kasi sa audience din nakaupo ang mag-asawa.
proud na proud ako sa narating ng dagdag dunong. simple at maliliit lang na proyekto ang naisip namin dati ni russell. hindi long term, as in, ang usapan namin, one project at a time. ako lang mag-isa before, at si ej. tapos partners na ang iba. sabi ko rin kay russell, dapat sa mga activity namin ay kikilalanin namin ang talino na mayroon na ang mga batang Filipino, kaya naging dagdag dunong ang pangalan nito.
3. book-making workshop with the lumad, ang proyektong ito ay nagmula sa isang malungkot na karanasan ko bilang freelancer. isang dati kong estudyante (sa uste! hahaha) ang nag-imbita sa akin para mag-book making workshop sa mga anak ng empleyado ng kanilang kompanya. umoo agad ako nang malaman kong clear ang sked ko sa araw na hinihingi niya. halloween activity raw nila iyon sa kanilang opis. di ako nagtanong tungkol sa talent fee, nakakahiya, iyan ang sakit ng halos lahat ng writers sa pilipinas, nahihiyang mag-discuss ng fee kapag sila ay iniimbitahan mag-workshop o mag-talk. ako, nag-assume lang ako na meron. sa bgc ang venue, sa isang napakagarang building. nag-taxi ako papunta sa venue dahil marami akong dalang materials for the workshop. pinagdala rin ako ng mga libro ko, at baka raw may bumili. well, walang bumili hahaha, pero nagawa ko nang maganda ang workshop. may output din ang lahat ng bata. bago ako umuwi, tinanong kung magkano ang taxi ko, sinabi ko naman at binigyan ako ng pera para sa taxi. thank you naman ako. pero ayun na yun. wala nang ibang ibinayad sa akin. omg. sobrang nalungkot ako. yung driver ng taxi, willing silang bayaran for his work, pero para doon sa work na ginawa ko... waley. actually, sabi ng dati kong estudyante, may gift daw silang bag. naku, lalo akong nalungkot. paano ko ibabayad sa kahera ng grocery ang regalo nilang bag? puwede ko bang ibayad sa meralco ang bag, tipong bag palit kuryente, plis? depressing, ahahay, sa sobrang lungkot ko, naiwan ko ang ibinigay kong ID sa reception ng building sa ground floor, hahaha, dahil nagmamadali akong lumabas sa sama ng loob ko. until now nasa akin pa ang claim stub. ba't ba kasi di ko nilinaw ang pera-pera na iyan? bakit ba ako pumayag e, mayaman pa sa akin ang mga batang pinaglingkuran ko doon? di nila kailangan ang serbisyo ng dukhang writer na tulad ko. jusko, awang-awa ako sa sarili ko, i swear.
after a few weeks, nabalitaan namin ni poy ang pagdating at pagkakampo ng mga lumad sa lawton, sa may post office. at may mga bata raw na kasama ang mga lumad. napagkasunduan naming magbigay ng libreng book-making workshop sa mga bata. naghanap kami ng koneksiyon. pung! si ina, Katrina Stuart Santiago, ang tumulong sa amin. ang problema, pag-check namin ng supplies, kulang-kulang na ito. hulaan n'yo kung sino ang una kong naisip? si dating student! agad ko siyang piniem at tinanong ko kung willing ba na mag-donate ang kompanya nila ng workshop supplies. yes na yes daw. sa madaling salita, isang araw ay nagkita kami sa mcdo guadalupe para maiabot sa akin ang isang kahon ng bond paper, oslo, gunting, pandikit at krayola. weee! kinilig puwet ko, faith in humanity restored.
pagdating namin ni poy sa kampo ng mga lumad, hinanap namin ang kontak ni ina at dinala kami nito sa isang lugar na may trapal bilang bubong, at trapal bilang sahig. doon daw kami magwo-workshop. a, okey, kako, walang mesa at upuan? waley. okey lang, sige, fight. naranasan ko na ang ganitong set up sa gawad kalinga sa payatas. nakasalampak kaming lahat habang nagtuturo ako ng tula sa limang batang residente.
may nadatnan kaming tatlong lalaki na nakaupo sa trapal. sabi ko sa kontak, 'asan na po ang mga bata? start na po kami. sagot ng kontak, ito po, sabay turo sa tatlong lalaki. omg, matatangkad pa sa akin. no read, no write daw ang mga lumad na iyon kaya, bata ang category nila. huwat, no read, no write? pa'no ko ituturo ang elements of a story for children? ang character? ang setting? conflict? resolution?
lumuwa utak ko sa katangahan ko, e. tangina, bebang, ano ine-expect mo, private schooled na mga bata? nakakapagsulat, in calligraphy pa, ng mga pangalan nila gamit ang glittery markers? sabi sa akin, parating na po ang iba pang bata. maya-maya, nakumpleto sila. may galing sa davao at bukidnon, nakalimutan ko na kung saan galing ang iba. ang pinakabata ay 8 years old. at mahigit isang dosena kaming lahat.
start na kami ni papa p, iyong plano namin na walong pahina na ipapagawa sa bawat bata, nangalahati. tig-aapat na pahina na lang sila. page 1, bida, page 2, problema, page 3, hakbang o aksiyon, page 4, pagwawakas. ang hindi makasulat, pinagdrowing nang pinagdrowing. ganito ang siste: ano o sino ang bida mo? idrowing mo, kulayan mo, ha? bigyan mo siya ng problema. kahit ano, ikaw ang bahala. tapos idrowing at kulayan mo. tapos ito, ano ang ginawa ng bida mo? ok lang kahit ulo lang ang idrowing mo o paa o mata. basta kukulayan mo. pagkatapos, ano ang nangyari sa kanya? idrowing mo, kulayan mo. doon ko na-realize, napakadahop ng salita at ng pagsulat. mabuti at nariyan ang hugis, kulay at imahen. mabuti at nariyan ang sining, naitatawid nito ang gusto nilang isagot sa akin.
lahat sila, nakagawa ng 4 paged book. pinag-present ko sila sa harap. naalala ko ang isa sa tatlong lalaki, isda lang ang laman ng apat niyang pahina. sabi ko, okey lang iyan. iyan ang libro ng mga isda para sa isda at tungkol sa isda. napangiti siya. ang ganda niya kaya magkulay.
masayang-masaya ako na malungkot na malungkot after the workshop. masaya kasi natuloy siya thru the help of my former student. ipinamigay namin sa lahat ng participant ang supplies na galing sa kompanya ng student ko. malungkot kasi wala kaming ni-require na tema pero lumitaw nang paulit-ulit ang death at abuse sa kanilang mga kuwento. halimbawa, isang butterfly ang namatayan ng kaibigan, naghanap siya ng bagong kaibigan sa bagong hardin, sumaya siya, the end. isa pang kuwento, ang bida ay damit, nadumihan siya, ginawa niya ang lahat para malabhan ang sarili, luminis siya uli at sumaya. the end. at isa pa, may bukirin, pinuntahan ng mga buldoser, sinagasaan ang mga puno, nakalbo ang bukirin. the end. ang title ng work niya? plantasyon.
that day, hindi namin alam, may taga abs cbn pala na nagko-cover ng kampuhan. si demerie dangla. ininterbyu niya kami ni poy at inemail niya kami para humingi ng pictures ng event sa balangay.
sa panghuling bahagi ng talk ko sa ust, nag- iwan ako ng tatlong tip sa humigit-kumulang 800 nstp students:
1. look for partners/ funds. mas malayo ang narating ng unang halik sa panitik nang ito ay mapondohan ng ncca at nang marami na ang nakakalabit na partners for this.
2. there's no success without succession. natutuhan ko ang linyang ito sa iso! sa kaso ng dagdag dunong, aksidente lang, di namin pinlano na may magpatuloy ng nasimulan namin ni russell. mas maganda kung pagplanuhan ito para tuloy tuloy ang mga nais mong mga proyekto.
3. be the bridge (from mayaman to mahirap) tulungan mo ang mayaman na makatulong sa mahirap. the end.
at...
ang big, big message ng aking talk na pinamagatang 3 small projects ay... it's okay to think small.
salamat sa pagbabasa!
ito nga pala ang article about book-making workshop with lumad:
https://news.abs-cbn.com/lifestyle/11/28/15/look-nature-vs-bulldozers-in-lumad-kids-books
tatlong proyekto ang tinalakay ko:
1. pambansang edukasyong pampanitikan (pep) ng lira na isinilang bilang unang halik sa panitik (katuwang ko rito si Ronald Verzo noong presidente pa siya ng Cavite Young Writers Association at ako naman ay bilang representative ng dagdag dunong project). in-implement ko ito bilang sining ng tugma at sukat noong naging presidente naman ako ng lira. after ng term ko, in-adopt ito ni Phillip Yerro Kimpo na siyang naging presidente ng lira for 3 terms. under his guidance, nag-evolve itong muli at tinawag na pep.
ang proyektong ito ay libreng seminar workshop tungkol sa basics ng Filipino poetry para sa mga guro sa Filipino.
sa dec 8 ay io-offer ng UMPIL (thru Sir Michael M. Coroza) at LIRA (thru Aldrin Pentero) ang ika-36 na edisyon ng proyektong ito na nakapaglingkod na sa mahigit 3000 guro sa buong pilipinas. isa rin ito sa mga dahilan kung bakit nagawaran ng tayo award (ten accomplished youth organisations) ang lira.
2. dagdag dunong project na itinatag namin ng baguio/pangasinan writer na si russell mendoza noong 2006. mumunting proyekto ito na ang goal ay makatulong sa kabataang filipino. si russell ay funder for the first few years, kalaunan ay naging ako, ako rin ang tagahanap ng partners at taga-implement ng projects. na puro maliliit lang. later on, naging advocacy na rin ito ng ex ko, sori di ko papangalanan dito, hahaha, at siyempre, nina Ronald Verzo at Sean Elijah Siy.
ang activities ay:
a. feeding program, free storytelling sessions, free creative writing workshops, at free art workshops sa bahay namin sa kamias, qc, sa barangay hall ng east kamias, qc, marikina city library, sitio bato-bato, taytay rizal, malabon, barangay batasan, commonwealth, qc, san andres, maynila, sa bahay ng nanay kong si Resie Wico sa bamboo organ, las pinas at marami pang iba;
b. libreng UPCAT review sa mga 40 na public high school student sa anonas, qc;
c. libreng matuto sa lakwatsa field trip para sa san andres, maynila at batasan children sa mga cultural na lugar tulad ng mga museo sa marikina;
d. free show o sine gang o pagdadala ng mga lima o anim na bata sa mga libreng sine at palabas, at pagkain, pagkatapos;
e. krismas with kasing-kasing kids (KKK) o pamamasyal ng lima o anim na batang taga- kasing-kasing, kamias sa libreng light show sa ayala triangle, makati, may free dinner pa sa fast food. minsan, nagki-krismas party din kami sa aming bahay.
dumalang ang proyekto after some time. one, natigil ang funding from russell mendoza dahil personal money niya iyon, hello, mahirap ang trabaho niya sa canada, at two, nagkaroon ako ng permanenteng trabaho, ang hirap ng oras. dumating pa nga sa punto na sa bahay na lang at barangay namin ang mga proyekto (kaya isinilang ang krismas with kasing-kasing kids). actually, iyang KKK ang huling nagawa namin for dagdag dunong.
mabuti na lang, during its first year, isa sa mga partner namin, isang writer/teacher na nakilala ko sa LIRA, si Mam Ana Bacudio, ang nagpatuloy ng napakaraming activity for kids sa kanilang garahe sa san andres, maynila. tinawag niyang dagdag dunong reading center ang garahe nila kung saan namin ginagawa ang storytelling at art workshops noon. sinuportahan siya ng buong pamilya sa kanyang ginawa spending from their own pockets, at aktibo sila sa paghahanap ng partners, kaya't patuloy silang nakapagbigay ng mga libreng gawain sa mga bata sa kanilang komunidad. lumawig nang lumawig ang network ni mam ana at ng kanyang pamilya hanggang sa sila ay makarating sa mindoro. doon ay nagtatayo sila ngayon ng dagdag dunong reading center para sa mga mangyan. ang galing, ano? but wait there's more: last week lang, nanalo ang kanilang pamilya ng jollibee family values award special citation for education dahil sa itinatayo nilang dagdag dunong reading centers.
inimbitahan ko ang pamilya ni mam ana sa talk ko sa ust at sila ay nagpaunlak. tinawag ko sina mam ana at sir virgilio bacudio as i discussed dagdag dunong, and there came an audible gasp among the audience. kasi sa audience din nakaupo ang mag-asawa.
proud na proud ako sa narating ng dagdag dunong. simple at maliliit lang na proyekto ang naisip namin dati ni russell. hindi long term, as in, ang usapan namin, one project at a time. ako lang mag-isa before, at si ej. tapos partners na ang iba. sabi ko rin kay russell, dapat sa mga activity namin ay kikilalanin namin ang talino na mayroon na ang mga batang Filipino, kaya naging dagdag dunong ang pangalan nito.
3. book-making workshop with the lumad, ang proyektong ito ay nagmula sa isang malungkot na karanasan ko bilang freelancer. isang dati kong estudyante (sa uste! hahaha) ang nag-imbita sa akin para mag-book making workshop sa mga anak ng empleyado ng kanilang kompanya. umoo agad ako nang malaman kong clear ang sked ko sa araw na hinihingi niya. halloween activity raw nila iyon sa kanilang opis. di ako nagtanong tungkol sa talent fee, nakakahiya, iyan ang sakit ng halos lahat ng writers sa pilipinas, nahihiyang mag-discuss ng fee kapag sila ay iniimbitahan mag-workshop o mag-talk. ako, nag-assume lang ako na meron. sa bgc ang venue, sa isang napakagarang building. nag-taxi ako papunta sa venue dahil marami akong dalang materials for the workshop. pinagdala rin ako ng mga libro ko, at baka raw may bumili. well, walang bumili hahaha, pero nagawa ko nang maganda ang workshop. may output din ang lahat ng bata. bago ako umuwi, tinanong kung magkano ang taxi ko, sinabi ko naman at binigyan ako ng pera para sa taxi. thank you naman ako. pero ayun na yun. wala nang ibang ibinayad sa akin. omg. sobrang nalungkot ako. yung driver ng taxi, willing silang bayaran for his work, pero para doon sa work na ginawa ko... waley. actually, sabi ng dati kong estudyante, may gift daw silang bag. naku, lalo akong nalungkot. paano ko ibabayad sa kahera ng grocery ang regalo nilang bag? puwede ko bang ibayad sa meralco ang bag, tipong bag palit kuryente, plis? depressing, ahahay, sa sobrang lungkot ko, naiwan ko ang ibinigay kong ID sa reception ng building sa ground floor, hahaha, dahil nagmamadali akong lumabas sa sama ng loob ko. until now nasa akin pa ang claim stub. ba't ba kasi di ko nilinaw ang pera-pera na iyan? bakit ba ako pumayag e, mayaman pa sa akin ang mga batang pinaglingkuran ko doon? di nila kailangan ang serbisyo ng dukhang writer na tulad ko. jusko, awang-awa ako sa sarili ko, i swear.
after a few weeks, nabalitaan namin ni poy ang pagdating at pagkakampo ng mga lumad sa lawton, sa may post office. at may mga bata raw na kasama ang mga lumad. napagkasunduan naming magbigay ng libreng book-making workshop sa mga bata. naghanap kami ng koneksiyon. pung! si ina, Katrina Stuart Santiago, ang tumulong sa amin. ang problema, pag-check namin ng supplies, kulang-kulang na ito. hulaan n'yo kung sino ang una kong naisip? si dating student! agad ko siyang piniem at tinanong ko kung willing ba na mag-donate ang kompanya nila ng workshop supplies. yes na yes daw. sa madaling salita, isang araw ay nagkita kami sa mcdo guadalupe para maiabot sa akin ang isang kahon ng bond paper, oslo, gunting, pandikit at krayola. weee! kinilig puwet ko, faith in humanity restored.
pagdating namin ni poy sa kampo ng mga lumad, hinanap namin ang kontak ni ina at dinala kami nito sa isang lugar na may trapal bilang bubong, at trapal bilang sahig. doon daw kami magwo-workshop. a, okey, kako, walang mesa at upuan? waley. okey lang, sige, fight. naranasan ko na ang ganitong set up sa gawad kalinga sa payatas. nakasalampak kaming lahat habang nagtuturo ako ng tula sa limang batang residente.
may nadatnan kaming tatlong lalaki na nakaupo sa trapal. sabi ko sa kontak, 'asan na po ang mga bata? start na po kami. sagot ng kontak, ito po, sabay turo sa tatlong lalaki. omg, matatangkad pa sa akin. no read, no write daw ang mga lumad na iyon kaya, bata ang category nila. huwat, no read, no write? pa'no ko ituturo ang elements of a story for children? ang character? ang setting? conflict? resolution?
lumuwa utak ko sa katangahan ko, e. tangina, bebang, ano ine-expect mo, private schooled na mga bata? nakakapagsulat, in calligraphy pa, ng mga pangalan nila gamit ang glittery markers? sabi sa akin, parating na po ang iba pang bata. maya-maya, nakumpleto sila. may galing sa davao at bukidnon, nakalimutan ko na kung saan galing ang iba. ang pinakabata ay 8 years old. at mahigit isang dosena kaming lahat.
start na kami ni papa p, iyong plano namin na walong pahina na ipapagawa sa bawat bata, nangalahati. tig-aapat na pahina na lang sila. page 1, bida, page 2, problema, page 3, hakbang o aksiyon, page 4, pagwawakas. ang hindi makasulat, pinagdrowing nang pinagdrowing. ganito ang siste: ano o sino ang bida mo? idrowing mo, kulayan mo, ha? bigyan mo siya ng problema. kahit ano, ikaw ang bahala. tapos idrowing at kulayan mo. tapos ito, ano ang ginawa ng bida mo? ok lang kahit ulo lang ang idrowing mo o paa o mata. basta kukulayan mo. pagkatapos, ano ang nangyari sa kanya? idrowing mo, kulayan mo. doon ko na-realize, napakadahop ng salita at ng pagsulat. mabuti at nariyan ang hugis, kulay at imahen. mabuti at nariyan ang sining, naitatawid nito ang gusto nilang isagot sa akin.
lahat sila, nakagawa ng 4 paged book. pinag-present ko sila sa harap. naalala ko ang isa sa tatlong lalaki, isda lang ang laman ng apat niyang pahina. sabi ko, okey lang iyan. iyan ang libro ng mga isda para sa isda at tungkol sa isda. napangiti siya. ang ganda niya kaya magkulay.
masayang-masaya ako na malungkot na malungkot after the workshop. masaya kasi natuloy siya thru the help of my former student. ipinamigay namin sa lahat ng participant ang supplies na galing sa kompanya ng student ko. malungkot kasi wala kaming ni-require na tema pero lumitaw nang paulit-ulit ang death at abuse sa kanilang mga kuwento. halimbawa, isang butterfly ang namatayan ng kaibigan, naghanap siya ng bagong kaibigan sa bagong hardin, sumaya siya, the end. isa pang kuwento, ang bida ay damit, nadumihan siya, ginawa niya ang lahat para malabhan ang sarili, luminis siya uli at sumaya. the end. at isa pa, may bukirin, pinuntahan ng mga buldoser, sinagasaan ang mga puno, nakalbo ang bukirin. the end. ang title ng work niya? plantasyon.
that day, hindi namin alam, may taga abs cbn pala na nagko-cover ng kampuhan. si demerie dangla. ininterbyu niya kami ni poy at inemail niya kami para humingi ng pictures ng event sa balangay.
sa panghuling bahagi ng talk ko sa ust, nag- iwan ako ng tatlong tip sa humigit-kumulang 800 nstp students:
1. look for partners/ funds. mas malayo ang narating ng unang halik sa panitik nang ito ay mapondohan ng ncca at nang marami na ang nakakalabit na partners for this.
2. there's no success without succession. natutuhan ko ang linyang ito sa iso! sa kaso ng dagdag dunong, aksidente lang, di namin pinlano na may magpatuloy ng nasimulan namin ni russell. mas maganda kung pagplanuhan ito para tuloy tuloy ang mga nais mong mga proyekto.
3. be the bridge (from mayaman to mahirap) tulungan mo ang mayaman na makatulong sa mahirap. the end.
at...
ang big, big message ng aking talk na pinamagatang 3 small projects ay... it's okay to think small.
salamat sa pagbabasa!
ito nga pala ang article about book-making workshop with lumad:
https://news.abs-cbn.com/lifestyle/11/28/15/look-nature-vs-bulldozers-in-lumad-kids-books
Saturday, September 22, 2018
call for submissions ng vibal, heads up, writers for children!
Do you have any story that you think the kids will love?
Join our pool of award-winning authors and start capturing the hearts of Filipino children! All you need to do is submit an original story that is child-friendly, fun to read, inspiring, and value-laden. You can submit your entries at seugenio@vibalgroup.com and atabuzo@vibalgroup.com from September 12 to December 31, 2018.
For more details, check out these photos.
#Vibal #VibalGroup
Join our pool of award-winning authors and start capturing the hearts of Filipino children! All you need to do is submit an original story that is child-friendly, fun to read, inspiring, and value-laden. You can submit your entries at seugenio@vibalgroup.com and atabuzo@vibalgroup.com from September 12 to December 31, 2018.
For more details, check out these photos.
#Vibal #VibalGroup
Saturday, September 15, 2018
fillings, feelings
nakikinig ako kay amy winehouse, love is a losing game. si poy nagpakilala sa akin ke amy winehouse. ang husay naman kasi. ganda ng boses, suwabe. sakto timbre ng boses sa lungkot ng kanta, sa lungkot ng mga salita. andito pa ako sa office. may dadaluhan akong event bukas sa mibf, 9am, tapos may mga book signing at talk for the rest of the day. i feel sad, na-trigger yata ako sa talk kanina ni sir ramil digal gulle. he was our speaker for the demons, angels writing workshop na handog na activity ng intertextual division para sa will you still love me festival of arts and mental resilience.
the activity aims to help people to see writing as a way to cope with mental conditions. ang daming ikinuwento ni sir ramil, pati yung experiences niya as a sufferer, inilahad din niya ang meaning ng mga mental health terms like delusions (ako si hesus, ako!), hallucinations (nakakakita ng umiilaw na chippy, nova at iba pang sitsirya, kasinlakas ng ilaw sa concerts), basta ang dami kong natutuhan. ikinuwento rin ni sir ang episode niya when he wanted to commit suicide after an ordinary day in his life. kumakain lang daw siya sa isang karinderya pagkatapos bumili ng mga t-shirt sa quiapo para sa kanilang arnis group. walang special reason, at all. tas habang kumakain siya, nagdesisyon na siyang magpakamatay, pinlano niyang gawin ito sa mataas na connecting bridge sa moa, so bumiyahe pa siya pa-moa, imagine? kakaiba pala, ano? hindi pala extreme feelings ang biglaan mong mararamdaman kapag naiisip mong magpakamatay. mabuti na lang daw pagdating niya sa bridge ay sarado ito. dahil may magaganap doon na malaking event. hinarang siya ng guwardiya. pero di raw siya nagpaawat agad. umikot siya at sinubukan niyang lumusot sa ibang daanan para makarating pa rin sa bridge. ayun, awa ng diyos, sarado lahat at may guwardiya. kasi nga, may malaking event. natatawa si sir habang nagkukuwento, pero i know, he was serious at talagang naranasan niya iyon.
this session reminded me of my own decision to take my own life when i was just 13. taena, i know sobrang madrama at parang hindi ako, ano? well, friend, ganon talaga, your 13 year old self is the stupidest teenager that you will ever meet in your whole life. ano ginawa ko non? uminom ako ng isang banig ng gamot, biogesic yata pero medyo green e, at pake-pakete ng vitamins. marami iyon, kasi naalala ko, inilagay ko ang mga ito sa ilalim ng mga damit ko. at na-cover ng mga ito ang lapad ng cabinet ko. ganon karami. bago ko ininom ang mga ito, nagsulat pa ako ng suicide note. sabi ko sori tapos sabi ko mahal ko kayo tapos inisa isa ko si daddy, si colay, pinsan kong sina dona, loraine, jo at iba pa. iyak ako nang iyak habang sinusulat ko ang mga iyon. how did i come to that point? i was having problems with my dad dahil hindi ko makasundo ang stepmother ko. lagi ko ring kaaway noon si colay, si colay who had her own room at that time, the fuck di ba samantalang ako ang panganay. sobrang lungkot lang, and i felt wala namang mawawala kung wala ako. i mean, intact lahat ng mundo nila ke naroon ako o wala. walang difference, walang kuwenta ang presence ko. i also had nothing to achieve, i mean, wala akong goal at that time. baka mid-school year kaya walang kailangang gawin o tapusin. wala namang makakahalata kung wala ako, kasi tatay ko, minsan di naman kami sinisilip, ang busy niya sa buhay niya. nanay ko, wala, kasalukuyang nagpapakamatay sa pagkayod para ipambuhay kina ancha, kim at sa bago niyang baby na si budang. stepmother ko, sobrang nosy wala sa lugar, di ko naman nanay. mga pinsan ko, busy sa sarili nilang buhay. ganung feeling.
so pagdating ng gabi, mga 8 siguro, kinain ko isa-isa yung mga gamot at vitamins. pop, lagok, pop, lagok, tapos humiga na ako. tapos tulo lang nang tulo luha ko. sakit dibdib ko. bigat-bigat. putcha, thirteen, would you believe?
of course, di pumasok sa isip ko na magsu-survive ako! nagtaka ako na nagising ako. bakit? naiiyak ko na lahat ng iyak ko, a. at bakit parang ang lakas ko pa nga at ang aliwalas na ng lahat. hindi gumana ang mga gamot? kulang? epic fail ang suicide.
at thirteen.
sobrang naeeskandalo ang present self ko! haha! putcha, pano kung nategi ako doon, ano na lang, wala na, the end na kuwento ko? sad, sobra. at ang tanga, sobra. suwerte ko talaga hindi ako namatay. after that, hindi na ako nagtangka pa kahit kailan. naglayas ako, nakipagsagutan ako sa nanay ko, nabuntis ako, pero hindi na ako nagtangkang mag-suicide. kanina, naungkat sa alaala ko ang eksenang ito tapos nangilid luha ko. huy, sobrang bonus lang talaga na nabuhay ako, meron akong suspetsa na hindi naibsan ang lungkot na naranasan ko that day. nandito lang ito somewhere sa dibdib ko. im just too busy to let it take over. im too busy to remind myself that i've came a long way na pala. congratulations, buhay ka pang tangina ka. so kanina during the session, narealize ko, baka kailangan ko lang pala talagang isulat ang mga nararamdaman ko. paisa-isang salita. hanggang sa mailabas ko itong lahat.
the activity aims to help people to see writing as a way to cope with mental conditions. ang daming ikinuwento ni sir ramil, pati yung experiences niya as a sufferer, inilahad din niya ang meaning ng mga mental health terms like delusions (ako si hesus, ako!), hallucinations (nakakakita ng umiilaw na chippy, nova at iba pang sitsirya, kasinlakas ng ilaw sa concerts), basta ang dami kong natutuhan. ikinuwento rin ni sir ang episode niya when he wanted to commit suicide after an ordinary day in his life. kumakain lang daw siya sa isang karinderya pagkatapos bumili ng mga t-shirt sa quiapo para sa kanilang arnis group. walang special reason, at all. tas habang kumakain siya, nagdesisyon na siyang magpakamatay, pinlano niyang gawin ito sa mataas na connecting bridge sa moa, so bumiyahe pa siya pa-moa, imagine? kakaiba pala, ano? hindi pala extreme feelings ang biglaan mong mararamdaman kapag naiisip mong magpakamatay. mabuti na lang daw pagdating niya sa bridge ay sarado ito. dahil may magaganap doon na malaking event. hinarang siya ng guwardiya. pero di raw siya nagpaawat agad. umikot siya at sinubukan niyang lumusot sa ibang daanan para makarating pa rin sa bridge. ayun, awa ng diyos, sarado lahat at may guwardiya. kasi nga, may malaking event. natatawa si sir habang nagkukuwento, pero i know, he was serious at talagang naranasan niya iyon.
this session reminded me of my own decision to take my own life when i was just 13. taena, i know sobrang madrama at parang hindi ako, ano? well, friend, ganon talaga, your 13 year old self is the stupidest teenager that you will ever meet in your whole life. ano ginawa ko non? uminom ako ng isang banig ng gamot, biogesic yata pero medyo green e, at pake-pakete ng vitamins. marami iyon, kasi naalala ko, inilagay ko ang mga ito sa ilalim ng mga damit ko. at na-cover ng mga ito ang lapad ng cabinet ko. ganon karami. bago ko ininom ang mga ito, nagsulat pa ako ng suicide note. sabi ko sori tapos sabi ko mahal ko kayo tapos inisa isa ko si daddy, si colay, pinsan kong sina dona, loraine, jo at iba pa. iyak ako nang iyak habang sinusulat ko ang mga iyon. how did i come to that point? i was having problems with my dad dahil hindi ko makasundo ang stepmother ko. lagi ko ring kaaway noon si colay, si colay who had her own room at that time, the fuck di ba samantalang ako ang panganay. sobrang lungkot lang, and i felt wala namang mawawala kung wala ako. i mean, intact lahat ng mundo nila ke naroon ako o wala. walang difference, walang kuwenta ang presence ko. i also had nothing to achieve, i mean, wala akong goal at that time. baka mid-school year kaya walang kailangang gawin o tapusin. wala namang makakahalata kung wala ako, kasi tatay ko, minsan di naman kami sinisilip, ang busy niya sa buhay niya. nanay ko, wala, kasalukuyang nagpapakamatay sa pagkayod para ipambuhay kina ancha, kim at sa bago niyang baby na si budang. stepmother ko, sobrang nosy wala sa lugar, di ko naman nanay. mga pinsan ko, busy sa sarili nilang buhay. ganung feeling.
so pagdating ng gabi, mga 8 siguro, kinain ko isa-isa yung mga gamot at vitamins. pop, lagok, pop, lagok, tapos humiga na ako. tapos tulo lang nang tulo luha ko. sakit dibdib ko. bigat-bigat. putcha, thirteen, would you believe?
of course, di pumasok sa isip ko na magsu-survive ako! nagtaka ako na nagising ako. bakit? naiiyak ko na lahat ng iyak ko, a. at bakit parang ang lakas ko pa nga at ang aliwalas na ng lahat. hindi gumana ang mga gamot? kulang? epic fail ang suicide.
at thirteen.
sobrang naeeskandalo ang present self ko! haha! putcha, pano kung nategi ako doon, ano na lang, wala na, the end na kuwento ko? sad, sobra. at ang tanga, sobra. suwerte ko talaga hindi ako namatay. after that, hindi na ako nagtangka pa kahit kailan. naglayas ako, nakipagsagutan ako sa nanay ko, nabuntis ako, pero hindi na ako nagtangkang mag-suicide. kanina, naungkat sa alaala ko ang eksenang ito tapos nangilid luha ko. huy, sobrang bonus lang talaga na nabuhay ako, meron akong suspetsa na hindi naibsan ang lungkot na naranasan ko that day. nandito lang ito somewhere sa dibdib ko. im just too busy to let it take over. im too busy to remind myself that i've came a long way na pala. congratulations, buhay ka pang tangina ka. so kanina during the session, narealize ko, baka kailangan ko lang pala talagang isulat ang mga nararamdaman ko. paisa-isang salita. hanggang sa mailabas ko itong lahat.
Thursday, September 13, 2018
take away ko sa demons, angels writing workshop
demons, angels writing workshop @ ccp
facilitator: ramil digal gulle
- we use words in a transactional manner. pag nagbabayad tayo ng pamasahe, pag inuutusan ng nanay, pag nag-uutos sa bata.
-deepest survival instinct ay nasa sense of hearing natin, kaya di ka dapat naglalakad nang may takip sa tenga. malamang na madidisgrasya ka.
-when politicians lie, they don't really care about words, wala silang paki sa epekto ng mga salita.
-practical busines of living- that's how we use words, for transactions.
-when we write, we don't just transact, kaya may catharsis when you write about it.
-this is what writing does, minimina talaga ang nasa loob.
-words can hurt, words ca heal
-lahat ng suicide first aid kits, laging may talk, talk to the person in more than transactional way.
-maybe they were gfoing through something that they can't say nor articulate. maybe because of social norms or expectations ng lipunan sa iyo.
-when i learned not to use the words in non-transactional way, that's when writing helped me keep my life, to keep on living.
- sad/depressed -feelings, pareho ng tawag kaya nakakalito.
-depressed -clinical, disease.
-what's in your head, stays on your head. luma na 'yan, mali pa.
-we are the most stressed generation
-soldiers who survived held on to one meaning of their life.
-when you write your feelings, i-revise mo ang naiisip mo, nilalagyan mo ito ng estruktura, nagiging less chaotic.
-healthy mind manila- was I was inside the Healthy Mind, Manila.
Healthy mind manila -RDG is founder
facilitator: ramil digal gulle
- we use words in a transactional manner. pag nagbabayad tayo ng pamasahe, pag inuutusan ng nanay, pag nag-uutos sa bata.
-deepest survival instinct ay nasa sense of hearing natin, kaya di ka dapat naglalakad nang may takip sa tenga. malamang na madidisgrasya ka.
-when politicians lie, they don't really care about words, wala silang paki sa epekto ng mga salita.
-practical busines of living- that's how we use words, for transactions.
-when we write, we don't just transact, kaya may catharsis when you write about it.
-this is what writing does, minimina talaga ang nasa loob.
-words can hurt, words ca heal
-lahat ng suicide first aid kits, laging may talk, talk to the person in more than transactional way.
-maybe they were gfoing through something that they can't say nor articulate. maybe because of social norms or expectations ng lipunan sa iyo.
-when i learned not to use the words in non-transactional way, that's when writing helped me keep my life, to keep on living.
- sad/depressed -feelings, pareho ng tawag kaya nakakalito.
-depressed -clinical, disease.
-what's in your head, stays on your head. luma na 'yan, mali pa.
-we are the most stressed generation
-soldiers who survived held on to one meaning of their life.
-when you write your feelings, i-revise mo ang naiisip mo, nilalagyan mo ito ng estruktura, nagiging less chaotic.
-healthy mind manila- was I was inside the Healthy Mind, Manila.
Healthy mind manila -RDG is founder
Monday, September 3, 2018
information tungkol sa ISBN at ISSN for 2017
available sa national library ang listahan ng books at publishers na may isbn at issn for 2017. para sa mga nangangailangan nito, go na sa NLP.
ito ang kanilang contact details:
National Library of the Philippines
c/o Mrs. Nina B. Fronda
Chief, Bibliographic Services Division
T.M. Kalaw St., Ermita, Manila
Tel. No.: 336-7200 loc. 406-407
Email: isbn@nlp.gov.ph
ito ang kanilang contact details:
National Library of the Philippines
c/o Mrs. Nina B. Fronda
Chief, Bibliographic Services Division
T.M. Kalaw St., Ermita, Manila
Tel. No.: 336-7200 loc. 406-407
Email: isbn@nlp.gov.ph
Friday, August 31, 2018
lila, mga tula update
may cover na ang lila, koleksiyon ng mga tula, an all women thing. salamat, universe, sa pagkatok sa puso ng mga tao na sumusuporta sa proyektong ito.
excited na ako, grabe. what... 6 years in the making yata ang librong ito.
excited na ako, grabe. what... 6 years in the making yata ang librong ito.
Thursday, August 30, 2018
mga akda ni beverly siy
Mga Akda ni Beverly W. Siy
Pamagat, taon ng publikasyon, publisher, genre, pangalan/sagisag panulat
Mingaw, 2006, Philsprint Publishing, nobelang erotika, Frida Mujer
It's A Mens World, 2011, Anvil Publishing, koleksiyon ng mga sanaysay, Bebang Siy
Marne Marino, 2013, LG & M, imprint ng Vibal Publishing, librong pambata, Beverly Siy
It's Raining Mens,2014, Anvil Publishing, antolohiya ng mga akda, Bebang Siy
Nuno sa Puso Pag-ibig, 2014, Visprint, Inc., koleksiyon ng mga advice column, Bebang Siy
Nuno sa Puso Relasyon, 2014, Visprint, Inc., koleksiyon ng mga advice column, Bebang Siy
Paper towns, 2015, National Book Store, Inc., salin sa Filipino ng isang nobelang Amerikano, Beverly Siy
Pukiusap, 2018, Pride Press, imprint ng Anvil Publishing, salin sa Filipino ng isang Swedish graphic non-fiction book, Bebang Siy
Biyak, 2018, Balangay Productions, ilustrasyon para sa isang maikling kuwentong pang-young adult, Bebang Siy
Pamagat, taon ng publikasyon, publisher, genre, pangalan/sagisag panulat
Mingaw, 2006, Philsprint Publishing, nobelang erotika, Frida Mujer
It's A Mens World, 2011, Anvil Publishing, koleksiyon ng mga sanaysay, Bebang Siy
Marne Marino, 2013, LG & M, imprint ng Vibal Publishing, librong pambata, Beverly Siy
It's Raining Mens,2014, Anvil Publishing, antolohiya ng mga akda, Bebang Siy
Nuno sa Puso Pag-ibig, 2014, Visprint, Inc., koleksiyon ng mga advice column, Bebang Siy
Nuno sa Puso Relasyon, 2014, Visprint, Inc., koleksiyon ng mga advice column, Bebang Siy
Paper towns, 2015, National Book Store, Inc., salin sa Filipino ng isang nobelang Amerikano, Beverly Siy
Pukiusap, 2018, Pride Press, imprint ng Anvil Publishing, salin sa Filipino ng isang Swedish graphic non-fiction book, Bebang Siy
Biyak, 2018, Balangay Productions, ilustrasyon para sa isang maikling kuwentong pang-young adult, Bebang Siy
kaganapan ng pagiging guro sa pagsulat ng akdang pambata
meron akong 4 to 8 steps na itinuturo kapag ako ay nagpapa-children's story and book-making workshop. sobrang simple itong steps na ito. tipong kaya siyang gawin ng 7 or 8 year old kid.
sa tagal ko itong ginagawa, feeling ko, dead end ang proseso. feeling ko, kailangan ko na itong baguhin, kasi parang wala namang nakakatuloy into a full blown children's story sa mga bata at matanda na binigyan ko ng workshop o tinreyn ko gamit ang steps na ito.
until i facilitated the mulat sulat project by CYAN, Rogerick Fernandez and Exequiel last weekend in QC. me lima kataong nakatapos ng tig-iisang buong kuwento for children, na tumatalakay sa LGBTQ.
but wait there's more...
AND UNTIL Mark Norman Boquiren SENT ME A PM THIS AFTERNOON!!!
Sabi niya, ang ilalabas niyang librong pambata sa MIBF ngayong Setyembre ay produkto ng story and book-making workshop ko a thousand of years ago. sinong makakalimot sa Texsakto na inorganisa ni Wennie Fajilan?
oh em, sobrang saya ko talaga na mabalitaan ito kanina. may natutuloy naman pala.
o, bili na ng librong Bumbilita!
para sa panitikan, para sa bayan.
Abangan po ninyo ang aming bagong librong pambata na "BUMBILITA" sa darating na 39th Manila International Book Fair mula September 12-16 sa SMX Convention Center - SM Mall of Asia! :)
Kuwento ni Mark Norman Boquiren / Gawa-gawa ni Norman Boquiren
Ilustrasyon ni Ito Chua / Art of Ito Chua
Pabliser: Lampara Books
Isinalin sa Ingles ni Boots Pastor
*Pasasalamat din kay Ms. Beverly Wico Siy dahil ang kuwentong ito ay awtput mula sa worksyap noon sa pagsulat ng kuwentong pambata sa "TEXTsakto" sa UP Diliman. :)
Takits po Tayo! :)
#BatangLampara
#39thManilaInternationalBookFair
sa tagal ko itong ginagawa, feeling ko, dead end ang proseso. feeling ko, kailangan ko na itong baguhin, kasi parang wala namang nakakatuloy into a full blown children's story sa mga bata at matanda na binigyan ko ng workshop o tinreyn ko gamit ang steps na ito.
until i facilitated the mulat sulat project by CYAN, Rogerick Fernandez and Exequiel last weekend in QC. me lima kataong nakatapos ng tig-iisang buong kuwento for children, na tumatalakay sa LGBTQ.
but wait there's more...
AND UNTIL Mark Norman Boquiren SENT ME A PM THIS AFTERNOON!!!
Sabi niya, ang ilalabas niyang librong pambata sa MIBF ngayong Setyembre ay produkto ng story and book-making workshop ko a thousand of years ago. sinong makakalimot sa Texsakto na inorganisa ni Wennie Fajilan?
oh em, sobrang saya ko talaga na mabalitaan ito kanina. may natutuloy naman pala.
o, bili na ng librong Bumbilita!
para sa panitikan, para sa bayan.
Abangan po ninyo ang aming bagong librong pambata na "BUMBILITA" sa darating na 39th Manila International Book Fair mula September 12-16 sa SMX Convention Center - SM Mall of Asia! :)
Kuwento ni Mark Norman Boquiren / Gawa-gawa ni Norman Boquiren
Ilustrasyon ni Ito Chua / Art of Ito Chua
Pabliser: Lampara Books
Isinalin sa Ingles ni Boots Pastor
*Pasasalamat din kay Ms. Beverly Wico Siy dahil ang kuwentong ito ay awtput mula sa worksyap noon sa pagsulat ng kuwentong pambata sa "TEXTsakto" sa UP Diliman. :)
Takits po Tayo! :)
#BatangLampara
#39thManilaInternationalBookFair
Saturday, August 18, 2018
Siyam na Awtor na Nagsusulat sa Wikang Filipino- artikulo para sa CNN Philippines
Ngayong Buwan ng Pambansang Wika, malugod kong inirerekomenda ang mga manunulat na ito na masugid na nagsusulat sa wikang Filipino.
1. Lualhati Bautista
Ang pinakaastig na manunulat noon hanggang ngayon.
Opkors, sinong Filipino ang hindi nagdaan sa mga akda ni Mam Lualhati? I am so sure nakabasa ka ng at least one book na gawa niya. Nariyan ang mga classic: Bata, Bata, Paano Ka Ginawa? Dekada 70, ‘Gapo, at Bulaklak sa City Jail. Ang kanyang latest books na siya mismo ang naglathala sa pamamagitan ng Dekada Publishing ay ang mala-sci fi/spec fic na In Sisterhood Lea at Lualhati kung saan nag-uusap ang character niyang si Leah Bustamante at siya, ang manunulat, at ang Sixty in the City, isang nobela tungkol sa pagiging babaeng senior citizen.
Matapang ang kanyang panulat na kadalasang tumatalakay sa mga seryosong isyung panlipunan. Pero bakit nga ba siya binabasa nang marami? Simple lang, magaan basahin ang wika sa kanyang mga akda, napaka-honest ng kanyang mga tauhan pagdating sa pagpapahayag ng damdamin.
2. Maine Lasar
Ang wonder girl ng panitikang Filipino. Si Maine ay taga-Batangas, nag-umpisa siya sa blog at Wattpad (justmainey ang pangalan niya), at doon niya hinamon ang sarili na magsulat ng nobelang mananalo ng Palanca award. At nanalo nga ang isinumite niyang Toto O. bilang grand prize winner sa nobelang Filipino sa Palanca, ang pinaka-prestigious na creative writing contest sa Pilipinas. Ordinaryo at simple ang paraan ng pagkukuwento ni Maine. Pero umaapaw sa katotohanan at malalalim na kislap-diwa ang kanyang mga akda, kaya before you know it, nasa dulong pahina ka na ng kanyang libro.
Speaking of libro, narito ang kanyang mga akda: Quantum Meruit mula sa Psicom, AB Initio mula sa LIB, Sa Kasuluk-sulukan ng Kalye Padrelima mula sa Balangay Production, Toto O. mula sa Pagejump Media at A Legal Affair mula sa ABS-CBN publishing.
3. Almayrah Tiburon
Ang tinig ng Marawi. Si Mam Mye Tiburon ay isang guro sa Mindanao State University Main Campus. Napaka-produktibo niyang manunulat sa sariling wika, ngunit higit lalo sa wikang Filipino. Kahit nang panahon na nililigalig ng dahas ang Marawi, patuloy siyang nagsusulat, nagpo-post sa Facebook at ina-update ang lahat sa kalagayan ng mga kababayan natin sa bahaging ito ng Mindanao. Buntis pa siya nang lagay na iyon!
Ang wika niya ay malinaw , napakahusay din niyang maglarawan sa sari-saring mga tao.
Ang kanyang koleksiyon ng mga maikling kuwento ay pinamagatang Terminal 1 at Terminal 2 na available sa Buqo bookstore, isang tindahan ng mga digital book. Hitik ito sa pananaw, buhay at kultura ng mga Meranaw. Ang kanyang akda ay matatagpuan din sa Laoanen 1 at Laoanen 2 na inilathala ng all-women Gantala Press, Inc. Si Bb. Tiburon din ang special editor ng Antolohiyang Marawi sa loob ng Ani 40, ang literary journal ng Cultural Center of the Philippines (CCP).
4. Bob Ong
The Bob Ong. Weirdo ka kung hindi ka pa nakakabasa ng kahit isa sa labing-isang libro ni BO. Naku, this guy deserves a lot of credit. Dahil sa kanya ay sumigla uli ang pagbabasa ng kabataan sa librong nakasulat sa wikang Filipino. Imagine, ang kabataan, nag-iipon para lang makabili ng libro ni BO? Kahit si Rizal, di iyan na-achieve, ha? (Dahil sigurado akong pera ng magulang ang ipinambibili ng kabataan sa mga kopya nila ng Noli at Fili.)
Dalawa ang paborito ko sa kanyang mga libro: Stainless Longganisa na tungkol sa pagsusulat, pagkamanunulat at publishing industry sa Pilipinas, at Bakit Baliktad Magbasa ng Libro ang Mga Pilipino? na tungkol naman sa identidad, politika at kultura ng ating bansa.
Bukod sa conversational ang Filipino ni Bob Ong, very experimental din siya sa kanyang mga sulatin. Lagi niyang sinosorpresa ang mambabasa, mula sa paksa at himig hanggang sa book design. Alam n’yo ba na isa rin siyang translator? Isinalin niya sa Filipino ang The Witcher, isang akda mula sa Poland. Ang pamagat nito ay Ang Manggagaway na siya ring pamagat ng buong libro. Koleksiyon ito ng mga kuwento mula sa Central Europe na isinalin sa wikang Filipino at inilathala ng Visprint, Inc.
Narito ang iba pang libro ni BO na available sa Lazada at sa major bookstores nationwide: ABNKKBSNPLKo, Alamat ng Gubat, MacArthur, Ang Mga Kaibigan ni Mama Susan, Lumayo Ka Nga Sa Akin, Ang Paboritong Libro ni Hudas, Kapitan Sino, Si, at 56 (ang kanyang latest). Kompleto ka ba ng Bob Ong Books?
5. Maki dela Rosa
Ang makata at mandudula. Si Maki dela Rosa ang nag-iisang babaeng playwright na tampok sa Virgin Labfest 2018 ng CCP. Gustong-gusto ko ang one-act stage play niyang Labor Room dahil sinasalamin nito ang mga nanay na siyang pangunahing mga tauhan sa kanyang dula: pagkaingay-ingay, magulo, marumi, pero laging open arms sa pagtanggap ng batang bagong panganak. Ang nauna niyang dula, Ang Mga Bisita ni Jean, na tungkol naman sa mga aktibistang hindi na aktibo sa kilusan ay nalathala sa ikatlong antolohiya ng Mga Piling Dula mula sa Virgin Labfest na inilathala ng CCP. Mayroon siyang isang aklat ng mga tula, ang Hanggang Doon Na Rin Lang, na inilathala ng grupo ng manunulat na Kataga.
Nakakasabik mag-abang sa mga susunod na akda ni Maki dela Rosa dahil para itong galaw ng asoge, unpredictable.
6. Christine Bellen
Ang modernong Lola Basyang. Isang guro sa Ateneo si Mam Christine at awtor ng mga akdang pambata. Siya rin ang nag-retell ng sangkaterbang kuwentong pambata ni Severino Reyes, ang ama ng sarsuwelang Tagalog, at mas kilala bilang Lola Basyang. Yes, lalaki si Lola Basyang!
Dahil sa masinsin na research at maingat na pagpili ni Mam Christine kung ano sa 400 kuwento ni Severino Reyes slash Lola Basyang ang kanyang ire-retell, napalutang niya ang pinaka-exciting na mga akda ni Lola gaya, ng Rosamistica, Ang Prinsipeng Unggoy, Ang Kapatid ng Tatlong Marya, Labindalawang Masasayang Prinsesa , Ang Mahiwagang Kuba at Pandakotyong. Ito ay inilathala ng Anvil Publishing bilang mga libro at ginawang fantaserye ng GMA 7.
Sa paggamit ni Mam Christine ng angkop na Filipino para sa kasalukuyang henerasyon, napamahal uli si Lola Basyang sa mga bata. Muli niyang binuhay ang mundong ikinukuwento ni Lola: malalayong lupain, mga hari at reyna, prinsipe at prinsesa, maging ang salamangka, mahiwagang mga nilalang, at paglalakbay sa kung saan-saan.
7. Manix Abrera
Komikero sa isip, sa salita, at sa gawa. Si Manix ay manunulat at visual artist na naninirahan ngayon sa Baguio. Siya ang kumatha ng komiks na Kikomachine sa diyaryong Philippine Daily Inquirer. Umabot na sa isang dosena ang compilation nito na nilathala ng Visprint sa anyo ng mga libro. Kinakatawan ng mga tauhan ang college students sa Pilipinas kaya sa mga libro ni Manix ay witty and contemporary ang wikang Filipino. Pareho kami ni Manix na mahilig magpatawa sa pamamagitan ng mga akda, at sa tunay na buhay. Oooh... rakenrol.
Kumatha rin siya ng wordless graphic novels, ang 12 at ang 14. Wala itong teksto o wika. Nada, as in zero. Iyon nga, title lang ang mayroon, tulad ng Mga Tagpong Mukhang Ewan at Kung Ano-ano pang Kababalaghan, at Die! Die, Evil, Die! Puwede bang mag-judge ng book kung title lang ang alam natin? Puwede! Available ang mga libro ni Manix sa NBS at sa Lazada.
8. RM Topacio Aplaon
Kontemporanyong nobelista. Minsang nakakuwentuhan ko si RM tungkol sa pagsusulat, napahanga ako sa vision niya sa kanyang mga akda. Ang libro niyang Lila ang Kulay ng Pamamaalam na inilathala ng University of the Philippines Press ay ikatlo lang pala sa pitong nobelang magkakadugtong na ang sentro ay lungsod ng Imus sa lalawigan ng Cavite. Shit, may sumusulat pa ba nang ganyan ngayon? Ang tindi ng stamina. Ang tindi ng disiplina. Ang tindi ng haraya.
Magaang basahin ang Lila. Tama lang dahil napakakapal ng librong iyan na tungkol sa pag-ibig at pamamaalam. Enough said. Basta, mabilis lang ang pagbabasa. Pero kung gaano kagaan ay siya namang lungkot ng hagod ng bawat pangungusap. Kung may kaaway ka’t gusto mong paiyakin, regaluhan mo siya ng Lila.
Ang latest book ni RM ay Muling Nanghaharana ang Dapithapon, handog pa rin ng UP Press.
9. Jerry Gracio
All-around-lahat-na-you-already kind of writer. Si Sir Jerry ay isang makata, scriptwriter, essayist, manunulat ng memoir at… lover. Ipinanganak siya sa Tondo, pero lumaki sa Mondragon, Northern Samar, at ngayo’y naninirahan sa Valenzuela.
Ilang tula sa mga libro niyang nasa wikang Filipino ang nabasa ko. Ito ay ang Aves at ang Apokripos, parehong mula sa UP Press. Ang wika ni Sir Jerry ay masasabi kong intimate at accessible. Para ka lang nakikipagkuwentuhan sa kaibigan, pero ito iyong kaibigan na gusto mong saluhin ang lahat ng sinasabi sa iyo, dahil walang tapon, maski isang salita. Hiyas ang isa, hiyas ang kabuuan.
Hanga rin ako sa range ng kanyang panulat. Kayang-kaya rin niya ang pangkomersiyal na mga akda gaya ng teleseryeng The Greatest Love (2016) at pelikulang Talong (1999) hanggang sa historikal na Balangiga: Howling Wilderness, na humakot ng parangal sa FAMAS kabilang na ang Best Original Screenplay.
Ang isa pang libro ni Sir Jerry ay Waray Hiunong Sa Gugma (Walang Tungkol Sa Pag-ibig) mula sa Ateneo de Naga University Press. Mga tula ito na orihinal niyang isinulat sa Waray at isinalin sa Filipino. Narito naman ang kanyang latest, mainit-init pa mula sa imprenta: Bagay Tayo (sanaysay at memoir) at Hindi Bagay (tula) mula sa Visprint. Itong Bagay books, ayon sa isang mambabasa, ay tungkol sa pag-ibig na walang kasarian. Nakabili ako nitong huli during the Philippine Readers and Writers Festival 2018 sa Raffles Hotel, Makati. Excited na akong buklatin ito upang ako ay umani ng hiyas.
Ito na ang dulo ng listahan, my friend. Napakarami ko pa sanang gustong isama. Pero in the meantime, sa palagay ko, marami-rami ka nang hahanapin at babasahing libro na nasusulat sa ating wikang pambansa. Hanggang sa muli, maligayang pagbabasa!
Kung may tanong, komento o mungkahi, makipag-ugnayan kay Beverly Siy sa beverlysiy@gmail.com o sa 0919-3175708. Nalathala ang artikulong ito sa CNN Philippines noong 17 Agosto 2018 bilang bahagi ng pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa. Ito ang link: http://cnnphilippines.com/life/culture/literature/2018/08/16/pinoy-authors.html. Salamat kay Bb. Portia Ladrido para sa pagkakataon na makapagsulat at makapaglathala sa CNN Philippines.
1. Lualhati Bautista
Ang pinakaastig na manunulat noon hanggang ngayon.
Opkors, sinong Filipino ang hindi nagdaan sa mga akda ni Mam Lualhati? I am so sure nakabasa ka ng at least one book na gawa niya. Nariyan ang mga classic: Bata, Bata, Paano Ka Ginawa? Dekada 70, ‘Gapo, at Bulaklak sa City Jail. Ang kanyang latest books na siya mismo ang naglathala sa pamamagitan ng Dekada Publishing ay ang mala-sci fi/spec fic na In Sisterhood Lea at Lualhati kung saan nag-uusap ang character niyang si Leah Bustamante at siya, ang manunulat, at ang Sixty in the City, isang nobela tungkol sa pagiging babaeng senior citizen.
Matapang ang kanyang panulat na kadalasang tumatalakay sa mga seryosong isyung panlipunan. Pero bakit nga ba siya binabasa nang marami? Simple lang, magaan basahin ang wika sa kanyang mga akda, napaka-honest ng kanyang mga tauhan pagdating sa pagpapahayag ng damdamin.
2. Maine Lasar
Ang wonder girl ng panitikang Filipino. Si Maine ay taga-Batangas, nag-umpisa siya sa blog at Wattpad (justmainey ang pangalan niya), at doon niya hinamon ang sarili na magsulat ng nobelang mananalo ng Palanca award. At nanalo nga ang isinumite niyang Toto O. bilang grand prize winner sa nobelang Filipino sa Palanca, ang pinaka-prestigious na creative writing contest sa Pilipinas. Ordinaryo at simple ang paraan ng pagkukuwento ni Maine. Pero umaapaw sa katotohanan at malalalim na kislap-diwa ang kanyang mga akda, kaya before you know it, nasa dulong pahina ka na ng kanyang libro.
Speaking of libro, narito ang kanyang mga akda: Quantum Meruit mula sa Psicom, AB Initio mula sa LIB, Sa Kasuluk-sulukan ng Kalye Padrelima mula sa Balangay Production, Toto O. mula sa Pagejump Media at A Legal Affair mula sa ABS-CBN publishing.
3. Almayrah Tiburon
Ang tinig ng Marawi. Si Mam Mye Tiburon ay isang guro sa Mindanao State University Main Campus. Napaka-produktibo niyang manunulat sa sariling wika, ngunit higit lalo sa wikang Filipino. Kahit nang panahon na nililigalig ng dahas ang Marawi, patuloy siyang nagsusulat, nagpo-post sa Facebook at ina-update ang lahat sa kalagayan ng mga kababayan natin sa bahaging ito ng Mindanao. Buntis pa siya nang lagay na iyon!
Ang wika niya ay malinaw , napakahusay din niyang maglarawan sa sari-saring mga tao.
Ang kanyang koleksiyon ng mga maikling kuwento ay pinamagatang Terminal 1 at Terminal 2 na available sa Buqo bookstore, isang tindahan ng mga digital book. Hitik ito sa pananaw, buhay at kultura ng mga Meranaw. Ang kanyang akda ay matatagpuan din sa Laoanen 1 at Laoanen 2 na inilathala ng all-women Gantala Press, Inc. Si Bb. Tiburon din ang special editor ng Antolohiyang Marawi sa loob ng Ani 40, ang literary journal ng Cultural Center of the Philippines (CCP).
4. Bob Ong
The Bob Ong. Weirdo ka kung hindi ka pa nakakabasa ng kahit isa sa labing-isang libro ni BO. Naku, this guy deserves a lot of credit. Dahil sa kanya ay sumigla uli ang pagbabasa ng kabataan sa librong nakasulat sa wikang Filipino. Imagine, ang kabataan, nag-iipon para lang makabili ng libro ni BO? Kahit si Rizal, di iyan na-achieve, ha? (Dahil sigurado akong pera ng magulang ang ipinambibili ng kabataan sa mga kopya nila ng Noli at Fili.)
Dalawa ang paborito ko sa kanyang mga libro: Stainless Longganisa na tungkol sa pagsusulat, pagkamanunulat at publishing industry sa Pilipinas, at Bakit Baliktad Magbasa ng Libro ang Mga Pilipino? na tungkol naman sa identidad, politika at kultura ng ating bansa.
Bukod sa conversational ang Filipino ni Bob Ong, very experimental din siya sa kanyang mga sulatin. Lagi niyang sinosorpresa ang mambabasa, mula sa paksa at himig hanggang sa book design. Alam n’yo ba na isa rin siyang translator? Isinalin niya sa Filipino ang The Witcher, isang akda mula sa Poland. Ang pamagat nito ay Ang Manggagaway na siya ring pamagat ng buong libro. Koleksiyon ito ng mga kuwento mula sa Central Europe na isinalin sa wikang Filipino at inilathala ng Visprint, Inc.
Narito ang iba pang libro ni BO na available sa Lazada at sa major bookstores nationwide: ABNKKBSNPLKo, Alamat ng Gubat, MacArthur, Ang Mga Kaibigan ni Mama Susan, Lumayo Ka Nga Sa Akin, Ang Paboritong Libro ni Hudas, Kapitan Sino, Si, at 56 (ang kanyang latest). Kompleto ka ba ng Bob Ong Books?
5. Maki dela Rosa
Ang makata at mandudula. Si Maki dela Rosa ang nag-iisang babaeng playwright na tampok sa Virgin Labfest 2018 ng CCP. Gustong-gusto ko ang one-act stage play niyang Labor Room dahil sinasalamin nito ang mga nanay na siyang pangunahing mga tauhan sa kanyang dula: pagkaingay-ingay, magulo, marumi, pero laging open arms sa pagtanggap ng batang bagong panganak. Ang nauna niyang dula, Ang Mga Bisita ni Jean, na tungkol naman sa mga aktibistang hindi na aktibo sa kilusan ay nalathala sa ikatlong antolohiya ng Mga Piling Dula mula sa Virgin Labfest na inilathala ng CCP. Mayroon siyang isang aklat ng mga tula, ang Hanggang Doon Na Rin Lang, na inilathala ng grupo ng manunulat na Kataga.
Nakakasabik mag-abang sa mga susunod na akda ni Maki dela Rosa dahil para itong galaw ng asoge, unpredictable.
6. Christine Bellen
Ang modernong Lola Basyang. Isang guro sa Ateneo si Mam Christine at awtor ng mga akdang pambata. Siya rin ang nag-retell ng sangkaterbang kuwentong pambata ni Severino Reyes, ang ama ng sarsuwelang Tagalog, at mas kilala bilang Lola Basyang. Yes, lalaki si Lola Basyang!
Dahil sa masinsin na research at maingat na pagpili ni Mam Christine kung ano sa 400 kuwento ni Severino Reyes slash Lola Basyang ang kanyang ire-retell, napalutang niya ang pinaka-exciting na mga akda ni Lola gaya, ng Rosamistica, Ang Prinsipeng Unggoy, Ang Kapatid ng Tatlong Marya, Labindalawang Masasayang Prinsesa , Ang Mahiwagang Kuba at Pandakotyong. Ito ay inilathala ng Anvil Publishing bilang mga libro at ginawang fantaserye ng GMA 7.
Sa paggamit ni Mam Christine ng angkop na Filipino para sa kasalukuyang henerasyon, napamahal uli si Lola Basyang sa mga bata. Muli niyang binuhay ang mundong ikinukuwento ni Lola: malalayong lupain, mga hari at reyna, prinsipe at prinsesa, maging ang salamangka, mahiwagang mga nilalang, at paglalakbay sa kung saan-saan.
7. Manix Abrera
Komikero sa isip, sa salita, at sa gawa. Si Manix ay manunulat at visual artist na naninirahan ngayon sa Baguio. Siya ang kumatha ng komiks na Kikomachine sa diyaryong Philippine Daily Inquirer. Umabot na sa isang dosena ang compilation nito na nilathala ng Visprint sa anyo ng mga libro. Kinakatawan ng mga tauhan ang college students sa Pilipinas kaya sa mga libro ni Manix ay witty and contemporary ang wikang Filipino. Pareho kami ni Manix na mahilig magpatawa sa pamamagitan ng mga akda, at sa tunay na buhay. Oooh... rakenrol.
Kumatha rin siya ng wordless graphic novels, ang 12 at ang 14. Wala itong teksto o wika. Nada, as in zero. Iyon nga, title lang ang mayroon, tulad ng Mga Tagpong Mukhang Ewan at Kung Ano-ano pang Kababalaghan, at Die! Die, Evil, Die! Puwede bang mag-judge ng book kung title lang ang alam natin? Puwede! Available ang mga libro ni Manix sa NBS at sa Lazada.
8. RM Topacio Aplaon
Kontemporanyong nobelista. Minsang nakakuwentuhan ko si RM tungkol sa pagsusulat, napahanga ako sa vision niya sa kanyang mga akda. Ang libro niyang Lila ang Kulay ng Pamamaalam na inilathala ng University of the Philippines Press ay ikatlo lang pala sa pitong nobelang magkakadugtong na ang sentro ay lungsod ng Imus sa lalawigan ng Cavite. Shit, may sumusulat pa ba nang ganyan ngayon? Ang tindi ng stamina. Ang tindi ng disiplina. Ang tindi ng haraya.
Magaang basahin ang Lila. Tama lang dahil napakakapal ng librong iyan na tungkol sa pag-ibig at pamamaalam. Enough said. Basta, mabilis lang ang pagbabasa. Pero kung gaano kagaan ay siya namang lungkot ng hagod ng bawat pangungusap. Kung may kaaway ka’t gusto mong paiyakin, regaluhan mo siya ng Lila.
Ang latest book ni RM ay Muling Nanghaharana ang Dapithapon, handog pa rin ng UP Press.
9. Jerry Gracio
All-around-lahat-na-you-already kind of writer. Si Sir Jerry ay isang makata, scriptwriter, essayist, manunulat ng memoir at… lover. Ipinanganak siya sa Tondo, pero lumaki sa Mondragon, Northern Samar, at ngayo’y naninirahan sa Valenzuela.
Ilang tula sa mga libro niyang nasa wikang Filipino ang nabasa ko. Ito ay ang Aves at ang Apokripos, parehong mula sa UP Press. Ang wika ni Sir Jerry ay masasabi kong intimate at accessible. Para ka lang nakikipagkuwentuhan sa kaibigan, pero ito iyong kaibigan na gusto mong saluhin ang lahat ng sinasabi sa iyo, dahil walang tapon, maski isang salita. Hiyas ang isa, hiyas ang kabuuan.
Hanga rin ako sa range ng kanyang panulat. Kayang-kaya rin niya ang pangkomersiyal na mga akda gaya ng teleseryeng The Greatest Love (2016) at pelikulang Talong (1999) hanggang sa historikal na Balangiga: Howling Wilderness, na humakot ng parangal sa FAMAS kabilang na ang Best Original Screenplay.
Ang isa pang libro ni Sir Jerry ay Waray Hiunong Sa Gugma (Walang Tungkol Sa Pag-ibig) mula sa Ateneo de Naga University Press. Mga tula ito na orihinal niyang isinulat sa Waray at isinalin sa Filipino. Narito naman ang kanyang latest, mainit-init pa mula sa imprenta: Bagay Tayo (sanaysay at memoir) at Hindi Bagay (tula) mula sa Visprint. Itong Bagay books, ayon sa isang mambabasa, ay tungkol sa pag-ibig na walang kasarian. Nakabili ako nitong huli during the Philippine Readers and Writers Festival 2018 sa Raffles Hotel, Makati. Excited na akong buklatin ito upang ako ay umani ng hiyas.
Ito na ang dulo ng listahan, my friend. Napakarami ko pa sanang gustong isama. Pero in the meantime, sa palagay ko, marami-rami ka nang hahanapin at babasahing libro na nasusulat sa ating wikang pambansa. Hanggang sa muli, maligayang pagbabasa!
Kung may tanong, komento o mungkahi, makipag-ugnayan kay Beverly Siy sa beverlysiy@gmail.com o sa 0919-3175708. Nalathala ang artikulong ito sa CNN Philippines noong 17 Agosto 2018 bilang bahagi ng pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa. Ito ang link: http://cnnphilippines.com/life/culture/literature/2018/08/16/pinoy-authors.html. Salamat kay Bb. Portia Ladrido para sa pagkakataon na makapagsulat at makapaglathala sa CNN Philippines.
Thursday, August 16, 2018
Translating for the Millenials (Sanaysay)
ni Bebang Siy
1. Gamitin ang wika ng millenials, ang wika ngayon.
Basahin ang posts nila sa social media para magkaroon ng idea kung paano sila magsalita, kung paano silang mag-construct ng pangungusap, kung paano sila mag-express ng feelings tulad ng tuwa, inis, frustration, at iba pa, kung paano sila makipag-usap sa mga kaibigan nila, kung paano sila mag-express ng opinyon, kung paano silang magtanggol ng sarili at kung paano sila mag-isip.
BFF, bromance, pakshet- Pukiusap
Mun’tanga- Paper Towns
Yayamanin- Manggagaway
Magaspang siya- naging pronoun na ang isang bagay.
Kayo ba? –para siyang code ng isang kultura.
Bakit ang wika ngayon ang aaralin at gagamitin natin sa ating salin?
Kasi ang salin na gagawin natin ay hindi ang huling salin ng isang akda. Huwag tayong masyadong mayabang, hindi lang tayo ang makakapagsalin ng akda na iyan. So huwag na nating problemahin kung maiintindihan ba ng ibang generation ang ating salin. We are translating for the millenials, focus muna tayo sa kanila dahil tayo ang magsasalin para sa kanila.
2. Minimal editing is ok.
Hindi totoong neutral ang mga salin or faithful ang mga salin. Laging mayroon kang pinapanigan dahil sa pagpili pa lamang ng mga salitang gagamitin, may pinapanigan ka na. So, use this power responsibly.
Noong road trip scene sa Paper Towns, nagmamadaling makabalik sa minivan ang bidang si Q at ang mga kaibigan niyang sina Lacey at Ben. Tumalon si Q at bumagsak sa mga plastic bag at kandungan ni Lacey. Inedit ko ito at ginawang sa paanan ni Lacey. Para sa akin, unnecessary ang pagsasalin ng kandungan dahil sa kultura natin, napaka-seksuwal ng salitang kandungan. May landian o seduction na nagaganap. Sa partikular na eksenang iyon ay wala, at hindi rin mahalaga kung may sexual tension nga sa eksenang iyon sa pagitan ni Q at ni Lacey, ang jowa ng bespren niyang si Ben.
Sa karanasan ko naman sa editing, isang one-act stage play na pinamagatang Mula sa Kulimliman sa librong VLF Anthology 3 ang pinalitan ko ng isang salita dahil nagpo-promote ito ng gender stereotype. Sa tingin ko ay wala naman ito sa intensiyon ng playwright na si Carlo Vergara.
Ang orihinal na linya: Pero habang wala ako, ikaw ang lalaki sa bahay. Ibig sabihin, dapat binabantayan mo ang nanay mo, at dapat inaayos mo ang pag-aaral mo.
In-edit ko: Pero habang wala ako, ikaw ang nandito sa bahay. Ibig sabihin, dapat binabantayan mo ang nanay mo, at dapat inaayos mo ang pag-aaral mo.
Sa Paper Towns, ang original na linya ng bidang si Q: she’s just a girl!
Paano ko isasalin ito? Babae lang siya! Batang babae lang siya! Isa lang siyang batang babae! Isa lang siyang babae!
Mali, e. Dahil hindi naman minamaliit ni Q ang pagiging babae ni Margo, ang girl na tinutukoy sa pangungusap. So, inaral kong maigi kung bakit nga ba ito nasabi ni Q sa bahaging iyon ng nobela. Binalikan ko ang mga chapter before that line. Sinuri ko ang relasyon nilang dalawa, ano ang damdamin ni Q kay Margo nang sabihin niya iyon, ano ba si Margo, bakit siya masasabihan nang ganon? Ano-ano ba ang mga ginawa niya sa nobela?
At napagtanto ko na kaya nasabi ni Q iyon ay dahil sobra ang paghanga niya kay Margo, nago-glorify niya ito at ang mga aksiyon nito nang hindi siya aware o malay. At galit na galit siya dito kasi hindi niya maintindihan si Margo. Bakit hindi niya maintindihan si Margo? Dahil mali ang pagtingin niya rito. Kaya napabulalas siya ng she’s just a girl, it was a wake up call. Tao lang si Margo, tulad niya, tulad ng mga kaibigan niya, tulad ng lahat.
Kaya iyon ang salin: tao lang din si Margo.
3. Aralin nang mabuti ang tone o himig ng orihinal na akda.
Isalin pati ang himig. Kung sarkastiko ang orihinal, sarkastiko rin dapat ang salin. Kung naaasar, dapat gayon din sa salin. At kailangan, sarkastiko at pagkaasar na mula sa kultura ng target reader, hindi mula sa kultura ng orihinal na akda.
Mula sa Pukiusap:
Juice colored, hindi ko kaya PMS ng Lolo Plato mo!
Sinabi mo, ganyan din si Socrates, paupo-upo lang buong araw, reklamo to the max, nguyngoy dito, nguyngoy doon! (page 123)
Tangina this! Ang ine-expect ko, walang panlabas na sex organ ang babae. Ba’t eto, meron? May panlabas na sex organ ang babae!!!
4. Pulsuhan ang pacing ng orihinal na akda.
Sa Pukiusap, magkakapantay-pantay ang bawat chapter. Explosive lagi, may sari-sariling climax ang bawat chapter. Hindi siya “nagpapahinga.” Kaya sa pagsasalin ko, sinasabayan ko ang pagratrat din niya.
Sa Paper Towns, bihirang nagmumura ang bida. At sa unang banggit ng bullshit, galit na galit na ang bida. Kaya nang isalin ko ito ay putangina. Dahil ito na ang rurok ng galit ng bida. Climax na.
5. Gumamit ng reliable na sources, lalo na kapag may special set ng terms.
Halimbawa nito ay ang reproductive system para sa Pukiusap. Ang ginamit ko bukod sa mga diksiyonaryo tulad ng UP Diksiyonaryong Filipino ay ang librong Kapag Walang Doktor ang Kababaihan, isang reference book para sa kababaihan mula sa mga 3rd world na bansa. It is a medical book that also tackles social issues like poverty, social discrimination, etc. pagka-graduate ko sa college, napasok akong writer/researcher sa isang NGO for women. Dito ko unang nakita ang libro, so 2003 iyon, so mga 15 years ko nang kilala ang libro at hindi nagbago ang reliability nito pagdating na sa reproductive health terms.
Puke for vagina
Tinggil for clitoris
Pisngi
Labi
Puwerta o butas ng puke
Butas para sa pag-ihi
6. Mind your basics.
Last year, I attended the PRWF session about writing genres that have emerged in the Philippines. Ang speakers ay puro millenials like the writer of Vince, Kath and James and Maine Lasar, the very young writer who started in Wattpad, and later on when she joined the Palanca, nanalo siya ng grand prize sa nobela.
Batay sa kanila, napaka-harsh ng millenial readers pagdating sa maling spelling, bantas, grammar. Sa mundo ng Wattpad, pinupuna raw talaga ang mga ito. Ija-judge ka agad, iba-bash at ipo-post ka hanggang maging viral ka, sama-sama ka nilang lalaitin at pagtatawanan.
Bakit? Dahil may means sila to do it. Hindi ito personal. They just have the means to do it kaya nila iyan ginagawa.
Sa Paper Towns, na-bash ang gawa namin dahil medyo pangit ang quote na napili ng National Book Store para i-promote ang libro. Na-judge na tuloy ang buong libro.
Ipabasa sa iba ang gawa natin para maiwasto na ang dapat iwasto. Basahin uli ang finished product para maipawasto ang dapat maiwasto. Sa Pukiusap ay may isang naputol na sentence! O nawala ang last letter dahil siguro hindi na kasya sa speech balloon.
7. Piliin ang translation projects.
Isalin natin ang mga akdang wala pa rito, isalin natin ang akdang innovative sa content at form. Isalin ang mga akdang makakatulong sa atin bilang tao at isang bayan.
Ituring natin ang husay natin sa pagsasalin bilang yaman ng Pilipinas. Pag ganito tayo mag-isip, magsasalin ba tayo ng basura? Bakit tayo magsasalin ng sandamakmak na erotika o romance novel kung mahuhusay naman ang sarili nating erotika at romance novels? Bakit uunahin ang magsalin mula sa ibang bansa kung mayroon tayong mga akda na magaganda, makabuluhan at nangangailangan ng pagsasalin sa wikang pambansa?
Alam n’yo ba na mas marami tayong national artist for literature na nagsusulat sa Ingles? Puwede nating umpisahan ang pagsasalin sa kanila sa sarili nating mga wika.
8. Ipabasa sa target reader ang draft mo.
Ipinasalin ko sa Ingles ang IAMW sa isang lalaking manunulat na kaedad ko. Pero ipina-edit ko ito sa dalawang lit graduate na millenial para ma-check kung ok sa millenial ang pagkakasalin at ang language, siyempre. Nagbayad ako. In short, paglaanan natin ng resources ang manuskrito ng salin. Hindi porke salin iyan ay hindi natin siya aalagaan.
Ang salin ng Paper Towns ay ipinabasa namin sa teenager naming anak. He was 4th year high school at that time, mag-je-JS prom din! Nakakatuwa nga kasi coincidence. Isang napakaimportanteng bahagi ng Paper Towns ang JS prom. Wala namang violent reaction ang anak kong si EJ sa salin namin! Awa ng diyos!
Unfortunately itong Pakiusap, I did not have the time to have it read by a millenial. Pero kung nagkaroon ako ng pagkakataon, ipapabasa ko ito sa kanila at hihingiin din ang kanilang opinyon.
9. Huwag matakot mag-imbento ng salita.
Nakokornihan ako sa faithful na salin ng Forbidden Fruit, ang salin sa Ingles ng orihinal na title sa Sweden. Ang options ko ay: Bawal na Bunga, Bunga na Bawal, Ipinagbabawal na Prutas, Ipinagbabawal na Bunga. Lahat iyan, bagsak sa akin. At ayaw ko sanang i-propose pero kailangan kong bigyan ng options ang publisher.
A year ago, nagbabalak akong magpublish ng koleksiyon ko ng mga tula. Mga 20 taon kong naipon ang aking mga tula. Ang naiisip kong title ay Pakiusap, na siyang title ng isa kong tula tungkol sa mingaw para sa mangingibig. Tapos, naisip ko na masyadong seryoso kung ang title ng libro kong ito ay Pakiusap. Hindi bagay sa buong koleksiyon dahil hindi naman lahat ng tula ko roon ay malungkot. Nag-post ako sa FB, sabi ko, ang susunod kong libro ay Pukiusap ang pamagat. Bumili kayo!
Nagkatotoo nga, ito nga sumunod kong libro. Bagay na bagay, ano? Word play ng pakiusap at sa buong libro ay hinayaan ngang makipag-usap o makipagdiyalogo ang puki.
Ang point ko, ‘wag matakot mag-imbento ng salita kung sa tingin natin ay hindi sapat ang mga salitang available para maipanumbas sa orihinal na teksto. Makipaglaro sa wika.
Mula sa Paper Towns:
Meron na kaming supplies. Marami nang maiihiang bote si Ben. Meron na akong rasyon ng beef jerky. Hawak na ni Lacey ang Mentos niya. May t-shirt na sina Radar at Ben, ipinatong nila ito sa sa kanilang gown. Nagmistulang isang biosphere ang minivan –basta’t may gas, lalarga lang kami. Magpasawalanghanggas. Amen.
Kahit sa original works, i-apply ito. Narito ang mga title ng book ko:
a. It’s A Mens World, play siya sa word na mens na dalawa ang kahulugan: regla at mga lalaki, and at the same time, sikat siyang statement sa Amerika, meaning, ang lahat ay ginagawa nang lalaki ang nasa isip bilang beneficiary, kaya mas lumalaki ang advantage ng lalaki sa lipunan na ito.
b. It’s Raining Mens, play din siya sa word na mens bilang regla at mga lalaki, and at the same time ay pagbibigay-pugay siya sa kantang it’s raining men ng spice girls.
c. Nuno sa puso, word play siya sa pangalan ng mythological creature sa Pilipinas na nuno sa punso, isang maliit na matanda (kaya nuno, ninuno) na naninirahan sa punso (anthill), iginagalang ito, kaya tayo nagtatabi po, nuno, kapag naglalakad sa mahalaman na lugar, dahil ayaw nating magalit siya. At pinaniniwalaan na may kakayahang manglansi ang nuno kapag ito ay ginawan ng masama. Ang libro ko naman ay tungkol sa pagiging wisdom o pagiging mature o matanda pagdating sa love, sex at relationship. Kaya nuno sa puso.
May naiisip pa akong libro na pamamagatan kong Titikman, tungkol ito sa isang superhero ng mga book lover, siya ang nagre-rescue sa mga book lover na nasa mahirap na sitwasyon. Halimbawa, kapag ang book lovers ay napagsarhan ng library, nahihirapang maghanap ng libro, may librong kailangang ipadala sa mga remote na baryo sa Pilipinas. Matalino si Titikman, mahilig magbasa, adik din sa books, mahilig magsulat ng love letters, magandang kausap, at higit sa lahat, medyo bastos. Titikman. Perfect.
1. Gamitin ang wika ng millenials, ang wika ngayon.
Basahin ang posts nila sa social media para magkaroon ng idea kung paano sila magsalita, kung paano silang mag-construct ng pangungusap, kung paano sila mag-express ng feelings tulad ng tuwa, inis, frustration, at iba pa, kung paano sila makipag-usap sa mga kaibigan nila, kung paano sila mag-express ng opinyon, kung paano silang magtanggol ng sarili at kung paano sila mag-isip.
BFF, bromance, pakshet- Pukiusap
Mun’tanga- Paper Towns
Yayamanin- Manggagaway
Magaspang siya- naging pronoun na ang isang bagay.
Kayo ba? –para siyang code ng isang kultura.
Bakit ang wika ngayon ang aaralin at gagamitin natin sa ating salin?
Kasi ang salin na gagawin natin ay hindi ang huling salin ng isang akda. Huwag tayong masyadong mayabang, hindi lang tayo ang makakapagsalin ng akda na iyan. So huwag na nating problemahin kung maiintindihan ba ng ibang generation ang ating salin. We are translating for the millenials, focus muna tayo sa kanila dahil tayo ang magsasalin para sa kanila.
2. Minimal editing is ok.
Hindi totoong neutral ang mga salin or faithful ang mga salin. Laging mayroon kang pinapanigan dahil sa pagpili pa lamang ng mga salitang gagamitin, may pinapanigan ka na. So, use this power responsibly.
Noong road trip scene sa Paper Towns, nagmamadaling makabalik sa minivan ang bidang si Q at ang mga kaibigan niyang sina Lacey at Ben. Tumalon si Q at bumagsak sa mga plastic bag at kandungan ni Lacey. Inedit ko ito at ginawang sa paanan ni Lacey. Para sa akin, unnecessary ang pagsasalin ng kandungan dahil sa kultura natin, napaka-seksuwal ng salitang kandungan. May landian o seduction na nagaganap. Sa partikular na eksenang iyon ay wala, at hindi rin mahalaga kung may sexual tension nga sa eksenang iyon sa pagitan ni Q at ni Lacey, ang jowa ng bespren niyang si Ben.
Sa karanasan ko naman sa editing, isang one-act stage play na pinamagatang Mula sa Kulimliman sa librong VLF Anthology 3 ang pinalitan ko ng isang salita dahil nagpo-promote ito ng gender stereotype. Sa tingin ko ay wala naman ito sa intensiyon ng playwright na si Carlo Vergara.
Ang orihinal na linya: Pero habang wala ako, ikaw ang lalaki sa bahay. Ibig sabihin, dapat binabantayan mo ang nanay mo, at dapat inaayos mo ang pag-aaral mo.
In-edit ko: Pero habang wala ako, ikaw ang nandito sa bahay. Ibig sabihin, dapat binabantayan mo ang nanay mo, at dapat inaayos mo ang pag-aaral mo.
Sa Paper Towns, ang original na linya ng bidang si Q: she’s just a girl!
Paano ko isasalin ito? Babae lang siya! Batang babae lang siya! Isa lang siyang batang babae! Isa lang siyang babae!
Mali, e. Dahil hindi naman minamaliit ni Q ang pagiging babae ni Margo, ang girl na tinutukoy sa pangungusap. So, inaral kong maigi kung bakit nga ba ito nasabi ni Q sa bahaging iyon ng nobela. Binalikan ko ang mga chapter before that line. Sinuri ko ang relasyon nilang dalawa, ano ang damdamin ni Q kay Margo nang sabihin niya iyon, ano ba si Margo, bakit siya masasabihan nang ganon? Ano-ano ba ang mga ginawa niya sa nobela?
At napagtanto ko na kaya nasabi ni Q iyon ay dahil sobra ang paghanga niya kay Margo, nago-glorify niya ito at ang mga aksiyon nito nang hindi siya aware o malay. At galit na galit siya dito kasi hindi niya maintindihan si Margo. Bakit hindi niya maintindihan si Margo? Dahil mali ang pagtingin niya rito. Kaya napabulalas siya ng she’s just a girl, it was a wake up call. Tao lang si Margo, tulad niya, tulad ng mga kaibigan niya, tulad ng lahat.
Kaya iyon ang salin: tao lang din si Margo.
3. Aralin nang mabuti ang tone o himig ng orihinal na akda.
Isalin pati ang himig. Kung sarkastiko ang orihinal, sarkastiko rin dapat ang salin. Kung naaasar, dapat gayon din sa salin. At kailangan, sarkastiko at pagkaasar na mula sa kultura ng target reader, hindi mula sa kultura ng orihinal na akda.
Mula sa Pukiusap:
Juice colored, hindi ko kaya PMS ng Lolo Plato mo!
Sinabi mo, ganyan din si Socrates, paupo-upo lang buong araw, reklamo to the max, nguyngoy dito, nguyngoy doon! (page 123)
Tangina this! Ang ine-expect ko, walang panlabas na sex organ ang babae. Ba’t eto, meron? May panlabas na sex organ ang babae!!!
4. Pulsuhan ang pacing ng orihinal na akda.
Sa Pukiusap, magkakapantay-pantay ang bawat chapter. Explosive lagi, may sari-sariling climax ang bawat chapter. Hindi siya “nagpapahinga.” Kaya sa pagsasalin ko, sinasabayan ko ang pagratrat din niya.
Sa Paper Towns, bihirang nagmumura ang bida. At sa unang banggit ng bullshit, galit na galit na ang bida. Kaya nang isalin ko ito ay putangina. Dahil ito na ang rurok ng galit ng bida. Climax na.
5. Gumamit ng reliable na sources, lalo na kapag may special set ng terms.
Halimbawa nito ay ang reproductive system para sa Pukiusap. Ang ginamit ko bukod sa mga diksiyonaryo tulad ng UP Diksiyonaryong Filipino ay ang librong Kapag Walang Doktor ang Kababaihan, isang reference book para sa kababaihan mula sa mga 3rd world na bansa. It is a medical book that also tackles social issues like poverty, social discrimination, etc. pagka-graduate ko sa college, napasok akong writer/researcher sa isang NGO for women. Dito ko unang nakita ang libro, so 2003 iyon, so mga 15 years ko nang kilala ang libro at hindi nagbago ang reliability nito pagdating na sa reproductive health terms.
Puke for vagina
Tinggil for clitoris
Pisngi
Labi
Puwerta o butas ng puke
Butas para sa pag-ihi
6. Mind your basics.
Last year, I attended the PRWF session about writing genres that have emerged in the Philippines. Ang speakers ay puro millenials like the writer of Vince, Kath and James and Maine Lasar, the very young writer who started in Wattpad, and later on when she joined the Palanca, nanalo siya ng grand prize sa nobela.
Batay sa kanila, napaka-harsh ng millenial readers pagdating sa maling spelling, bantas, grammar. Sa mundo ng Wattpad, pinupuna raw talaga ang mga ito. Ija-judge ka agad, iba-bash at ipo-post ka hanggang maging viral ka, sama-sama ka nilang lalaitin at pagtatawanan.
Bakit? Dahil may means sila to do it. Hindi ito personal. They just have the means to do it kaya nila iyan ginagawa.
Sa Paper Towns, na-bash ang gawa namin dahil medyo pangit ang quote na napili ng National Book Store para i-promote ang libro. Na-judge na tuloy ang buong libro.
Ipabasa sa iba ang gawa natin para maiwasto na ang dapat iwasto. Basahin uli ang finished product para maipawasto ang dapat maiwasto. Sa Pukiusap ay may isang naputol na sentence! O nawala ang last letter dahil siguro hindi na kasya sa speech balloon.
7. Piliin ang translation projects.
Isalin natin ang mga akdang wala pa rito, isalin natin ang akdang innovative sa content at form. Isalin ang mga akdang makakatulong sa atin bilang tao at isang bayan.
Ituring natin ang husay natin sa pagsasalin bilang yaman ng Pilipinas. Pag ganito tayo mag-isip, magsasalin ba tayo ng basura? Bakit tayo magsasalin ng sandamakmak na erotika o romance novel kung mahuhusay naman ang sarili nating erotika at romance novels? Bakit uunahin ang magsalin mula sa ibang bansa kung mayroon tayong mga akda na magaganda, makabuluhan at nangangailangan ng pagsasalin sa wikang pambansa?
Alam n’yo ba na mas marami tayong national artist for literature na nagsusulat sa Ingles? Puwede nating umpisahan ang pagsasalin sa kanila sa sarili nating mga wika.
8. Ipabasa sa target reader ang draft mo.
Ipinasalin ko sa Ingles ang IAMW sa isang lalaking manunulat na kaedad ko. Pero ipina-edit ko ito sa dalawang lit graduate na millenial para ma-check kung ok sa millenial ang pagkakasalin at ang language, siyempre. Nagbayad ako. In short, paglaanan natin ng resources ang manuskrito ng salin. Hindi porke salin iyan ay hindi natin siya aalagaan.
Ang salin ng Paper Towns ay ipinabasa namin sa teenager naming anak. He was 4th year high school at that time, mag-je-JS prom din! Nakakatuwa nga kasi coincidence. Isang napakaimportanteng bahagi ng Paper Towns ang JS prom. Wala namang violent reaction ang anak kong si EJ sa salin namin! Awa ng diyos!
Unfortunately itong Pakiusap, I did not have the time to have it read by a millenial. Pero kung nagkaroon ako ng pagkakataon, ipapabasa ko ito sa kanila at hihingiin din ang kanilang opinyon.
9. Huwag matakot mag-imbento ng salita.
Nakokornihan ako sa faithful na salin ng Forbidden Fruit, ang salin sa Ingles ng orihinal na title sa Sweden. Ang options ko ay: Bawal na Bunga, Bunga na Bawal, Ipinagbabawal na Prutas, Ipinagbabawal na Bunga. Lahat iyan, bagsak sa akin. At ayaw ko sanang i-propose pero kailangan kong bigyan ng options ang publisher.
A year ago, nagbabalak akong magpublish ng koleksiyon ko ng mga tula. Mga 20 taon kong naipon ang aking mga tula. Ang naiisip kong title ay Pakiusap, na siyang title ng isa kong tula tungkol sa mingaw para sa mangingibig. Tapos, naisip ko na masyadong seryoso kung ang title ng libro kong ito ay Pakiusap. Hindi bagay sa buong koleksiyon dahil hindi naman lahat ng tula ko roon ay malungkot. Nag-post ako sa FB, sabi ko, ang susunod kong libro ay Pukiusap ang pamagat. Bumili kayo!
Nagkatotoo nga, ito nga sumunod kong libro. Bagay na bagay, ano? Word play ng pakiusap at sa buong libro ay hinayaan ngang makipag-usap o makipagdiyalogo ang puki.
Ang point ko, ‘wag matakot mag-imbento ng salita kung sa tingin natin ay hindi sapat ang mga salitang available para maipanumbas sa orihinal na teksto. Makipaglaro sa wika.
Mula sa Paper Towns:
Meron na kaming supplies. Marami nang maiihiang bote si Ben. Meron na akong rasyon ng beef jerky. Hawak na ni Lacey ang Mentos niya. May t-shirt na sina Radar at Ben, ipinatong nila ito sa sa kanilang gown. Nagmistulang isang biosphere ang minivan –basta’t may gas, lalarga lang kami. Magpasawalanghanggas. Amen.
Kahit sa original works, i-apply ito. Narito ang mga title ng book ko:
a. It’s A Mens World, play siya sa word na mens na dalawa ang kahulugan: regla at mga lalaki, and at the same time, sikat siyang statement sa Amerika, meaning, ang lahat ay ginagawa nang lalaki ang nasa isip bilang beneficiary, kaya mas lumalaki ang advantage ng lalaki sa lipunan na ito.
b. It’s Raining Mens, play din siya sa word na mens bilang regla at mga lalaki, and at the same time ay pagbibigay-pugay siya sa kantang it’s raining men ng spice girls.
c. Nuno sa puso, word play siya sa pangalan ng mythological creature sa Pilipinas na nuno sa punso, isang maliit na matanda (kaya nuno, ninuno) na naninirahan sa punso (anthill), iginagalang ito, kaya tayo nagtatabi po, nuno, kapag naglalakad sa mahalaman na lugar, dahil ayaw nating magalit siya. At pinaniniwalaan na may kakayahang manglansi ang nuno kapag ito ay ginawan ng masama. Ang libro ko naman ay tungkol sa pagiging wisdom o pagiging mature o matanda pagdating sa love, sex at relationship. Kaya nuno sa puso.
May naiisip pa akong libro na pamamagatan kong Titikman, tungkol ito sa isang superhero ng mga book lover, siya ang nagre-rescue sa mga book lover na nasa mahirap na sitwasyon. Halimbawa, kapag ang book lovers ay napagsarhan ng library, nahihirapang maghanap ng libro, may librong kailangang ipadala sa mga remote na baryo sa Pilipinas. Matalino si Titikman, mahilig magbasa, adik din sa books, mahilig magsulat ng love letters, magandang kausap, at higit sa lahat, medyo bastos. Titikman. Perfect.
Saturday, May 26, 2018
pasasalamat kay mam ligaya tiamson-rubin
hindi ako makapagdalamhati dahil sunod-sunod sila. sir cirilo, sir ed, ngayon naman, si mam gaying.
naging teacher ko si mam gaying. para sa akin, isa siya sa mga leading lodi ng panitikang filipino dahil sa kanyang consistency at sipag na magsulat tungkol sa angono, ang kanyang bayan.
dahil sa kanya at sa kanyang mga aklat tungkol sa angono, totoong totoo sa aking puso ang mga linyang:
para sa panitikan,
para sa bayan.
paalam po, mam gaying. maraming salamat.
naging teacher ko si mam gaying. para sa akin, isa siya sa mga leading lodi ng panitikang filipino dahil sa kanyang consistency at sipag na magsulat tungkol sa angono, ang kanyang bayan.
dahil sa kanya at sa kanyang mga aklat tungkol sa angono, totoong totoo sa aking puso ang mga linyang:
para sa panitikan,
para sa bayan.
paalam po, mam gaying. maraming salamat.
Friday, February 2, 2018
script ng voice over para sa heARTS: Pusan ang Sining The PASINAYA 2018 “PEOPLE’s GALA”
Unang draft
gawa ni Beverly Siy ang lahat ng naka-itals
heARTS: Pusuan ang Sining
The PASINAYA 2018 “PEOPLE’s GALA”
Tanghalang Nicanor Abelardo (CCP Main Theater)
04 February 2018 (Sunday)/6:30PM
PROGRAM
VOICE OVER:
MALIGAYANG PAGDATING SA TANGHALANG NICANOR ABELARDO NG CULTURAL CENTER OF THE PHILIPPINES.
NGAYONG GABI AY MAGAGANAP ANG PAGSASANIB NG DALAWANG PUSO:
ANG PUSO NINYO
AT ANG PUSO
NG LAHAT NG NAGLINGKOD AT NAGTANGHAL SA PINAKAMASAYANG MULTI ARTS FESTIVAL SA PILIPINAS, ANG PASINAYA!
PAUSE
ANG UNANG PALATANDAAN NG BUHÁY NA PUSO AY WALANG IBA KUNDI ANG PINTIG. PAKINGGAN ANG PINTIG. SAPAGKAT ITO ANG MAGKUKUWENTO NG MGA KARANASAN NG PUSO.
SOARING ASIA , AN OVERTURE
Jesse Lucas, music
Philippine Philharmonic Orchestra, Maestro Herminigildo Ranera, conductor
The program begins with a look back at the day that was. As the majestic strains of
Jesse Lucas’ music fill the air, a video retelling of Pasinaya 2018 is shown and
participants take a unique curtain call onscreen and onstage
VOICE OVER:
HINDI LANG IISA ANG PINTIG KUNDI NAPAKARAMI. HINDI MAHINA AT NANGINGIMI, KUNDI MALAKAS AT MAGITING.
DITO SA THE heARTS: Pusan ang Sining The PASINAYA 2018 “PEOPLE’s GALA” TATLONG PUSO ANG ATING IPAGDIRIWANG.
ANG UNANG PUSO AY PUMIPINTIG PARA SA INIIBIG.
I. A heART for Love
Pas de Deux from “The Merry Widow” (Philippine Ballet Theater)
Franz Lehar, music
Ronilo Jaynario, choreography
Kim Abrogena and Jimmy Lumba, dancers
“You’re Still You”
Linda Thompson, lyrics
Ennio Morricone, music
Radnel Ofalsa, Tenor
Gabriel Art Mendoza, violin
Philippine Philharmonic Orchestra, Herminigildo Ranera, conductor
Pas de Deux from “Don Quixote” (Ballet Philippines)
Ludwig Minkus, music
Adam Sage, re-stager
Monica Gana and Ian Ocampo, dancers
Romance, love and passion told through music and dance.
VOICE OVER:
NARITO NAMAN ANG ISANG TAOS-PUSONG PAGBATI MULA SA VICE-PRESIDENT AT ARTISTIC DIRECTOR NG CCP, GINOONG CHRIS B. MILLADO.
II. A heARTfelt Message
Chris B. Millado,
CCP Vice President and Artistic Director
Pasinaya Festival Director
III. A heART for Compassion, Healing & Peacekeeping
VOICE OVER:
MAGPATULOY TAYO SA ATING PROGRAMA. ANG IKALAWANG PUSO AY PUMIPINTIG PARA SA KAPWA. NARITO ANG KAPANGYARIHAN NG SINING NA MAKAPAWI NG SAKIT AT PAIT. NARITO ANG SINING BILANG ISANG ANYO NG MALASAKIT.
Iddemdem Malida
Elmo Makil, music and lyrics
Rony Fortich, arrangement
Jedrick Itugot, orchestration
Bayanihan Philippine National Folk Dance Company, Bong Jose, choreographer
Ramon Obusan Folkloric Group, Cherry Ylanan choreographer
Philippine Philharmonic Orchestra, Herminigildo Ranera, conductor
Coro San Benildo, Guest Choir, Lorenzo Gealogo, conductor
Rituals of healing, practices for spiritual well being- presented with truth by two of the leading folk dance companies of the land. As the ritual reaches a crescendo, the strains of Iddemdem Malida soar in triumph and exaltation.
IV. A heART for Nation
VOICE OVER:
AT ANG HULING PUSO AY PUMIPINTIG PARA SA BAYAN.
ANG PINTIG AY NAGIGING SIGAW.
DAHIL SARI-SARI MAN ANG ATING SINING, SARI-SARI MAN ANG PINAGMULAN, IISA LANG ANG ATING PINAGHUHUGUTAN.
ITO AY WALANG IBA KUNDI ANG PUSO NG PILIPINO.
ANG PUSO PARA SA BAYAN.
Iisang Bangka
The Dawn, music and lyrics
Philippine Madrigal Singers, Marc Anthony Carpio, conductor
Mahalin Mo ang Pilipinas (Nang Higit sa Iyong Sarili)
From Tanghalang Pilipino’s Mabining Mandirigma
Jed Balsamo, music
Nicanor G. Tiongson, lyrics
Tanghalang Pilipino Actor’s Company, performers
As we near the close of the evening, we cement friendships forged in the flame of the arts with upbeat tunes of nationhood and patriotism
FINALE
Isang Dugo, Isang Lahi, Isang Musika
Dodjie Simon, music and lyrics
Balon Dagupan Children’s Choir, Guest Choir, Virginia Llamas Mendoza, conductor
The full company joins in a majestic song of community and comradeship in the arts.
VOICE OVER:
HANGGANG SA SUSUNOD NA PASINAYA, ITO PO AY TAON-TAON NA GINAGANAP SA UNANG SABADO AT LINGGO NG PEBRERO. NGAYON PA LANG, MARKAHAN NA ANG INYONG KALENDARYO.
MULI, MARAMING SALAMAT SA LAHAT NG KALAHOK . MAS MARAMI ANG ATING PASASALAMAT SA LAHAT NG NAGTANGHAL.
MABUHAY ANG PASINAYA.
SABAY-SABAY PO NATING … PUSUAN ANG SINING!
Creative and Production Team
Ariel S.R. Yonzon Stage Director
Beverly Siy Scriptwriter
Sandie Javier Voice Over
Ricardo Cruz Set Design
Ian Wong Video Editors
Laurence Catalan
Luis Villanueva Technical Assistant
Renz Sevilla Stage Management Team
Sabrina Manansala
Ave Uy
gawa ni Beverly Siy ang lahat ng naka-itals
heARTS: Pusuan ang Sining
The PASINAYA 2018 “PEOPLE’s GALA”
Tanghalang Nicanor Abelardo (CCP Main Theater)
04 February 2018 (Sunday)/6:30PM
PROGRAM
VOICE OVER:
MALIGAYANG PAGDATING SA TANGHALANG NICANOR ABELARDO NG CULTURAL CENTER OF THE PHILIPPINES.
NGAYONG GABI AY MAGAGANAP ANG PAGSASANIB NG DALAWANG PUSO:
ANG PUSO NINYO
AT ANG PUSO
NG LAHAT NG NAGLINGKOD AT NAGTANGHAL SA PINAKAMASAYANG MULTI ARTS FESTIVAL SA PILIPINAS, ANG PASINAYA!
PAUSE
ANG UNANG PALATANDAAN NG BUHÁY NA PUSO AY WALANG IBA KUNDI ANG PINTIG. PAKINGGAN ANG PINTIG. SAPAGKAT ITO ANG MAGKUKUWENTO NG MGA KARANASAN NG PUSO.
SOARING ASIA , AN OVERTURE
Jesse Lucas, music
Philippine Philharmonic Orchestra, Maestro Herminigildo Ranera, conductor
The program begins with a look back at the day that was. As the majestic strains of
Jesse Lucas’ music fill the air, a video retelling of Pasinaya 2018 is shown and
participants take a unique curtain call onscreen and onstage
VOICE OVER:
HINDI LANG IISA ANG PINTIG KUNDI NAPAKARAMI. HINDI MAHINA AT NANGINGIMI, KUNDI MALAKAS AT MAGITING.
DITO SA THE heARTS: Pusan ang Sining The PASINAYA 2018 “PEOPLE’s GALA” TATLONG PUSO ANG ATING IPAGDIRIWANG.
ANG UNANG PUSO AY PUMIPINTIG PARA SA INIIBIG.
I. A heART for Love
Pas de Deux from “The Merry Widow” (Philippine Ballet Theater)
Franz Lehar, music
Ronilo Jaynario, choreography
Kim Abrogena and Jimmy Lumba, dancers
“You’re Still You”
Linda Thompson, lyrics
Ennio Morricone, music
Radnel Ofalsa, Tenor
Gabriel Art Mendoza, violin
Philippine Philharmonic Orchestra, Herminigildo Ranera, conductor
Pas de Deux from “Don Quixote” (Ballet Philippines)
Ludwig Minkus, music
Adam Sage, re-stager
Monica Gana and Ian Ocampo, dancers
Romance, love and passion told through music and dance.
VOICE OVER:
NARITO NAMAN ANG ISANG TAOS-PUSONG PAGBATI MULA SA VICE-PRESIDENT AT ARTISTIC DIRECTOR NG CCP, GINOONG CHRIS B. MILLADO.
II. A heARTfelt Message
Chris B. Millado,
CCP Vice President and Artistic Director
Pasinaya Festival Director
III. A heART for Compassion, Healing & Peacekeeping
VOICE OVER:
MAGPATULOY TAYO SA ATING PROGRAMA. ANG IKALAWANG PUSO AY PUMIPINTIG PARA SA KAPWA. NARITO ANG KAPANGYARIHAN NG SINING NA MAKAPAWI NG SAKIT AT PAIT. NARITO ANG SINING BILANG ISANG ANYO NG MALASAKIT.
Iddemdem Malida
Elmo Makil, music and lyrics
Rony Fortich, arrangement
Jedrick Itugot, orchestration
Bayanihan Philippine National Folk Dance Company, Bong Jose, choreographer
Ramon Obusan Folkloric Group, Cherry Ylanan choreographer
Philippine Philharmonic Orchestra, Herminigildo Ranera, conductor
Coro San Benildo, Guest Choir, Lorenzo Gealogo, conductor
Rituals of healing, practices for spiritual well being- presented with truth by two of the leading folk dance companies of the land. As the ritual reaches a crescendo, the strains of Iddemdem Malida soar in triumph and exaltation.
IV. A heART for Nation
VOICE OVER:
AT ANG HULING PUSO AY PUMIPINTIG PARA SA BAYAN.
ANG PINTIG AY NAGIGING SIGAW.
DAHIL SARI-SARI MAN ANG ATING SINING, SARI-SARI MAN ANG PINAGMULAN, IISA LANG ANG ATING PINAGHUHUGUTAN.
ITO AY WALANG IBA KUNDI ANG PUSO NG PILIPINO.
ANG PUSO PARA SA BAYAN.
Iisang Bangka
The Dawn, music and lyrics
Philippine Madrigal Singers, Marc Anthony Carpio, conductor
Mahalin Mo ang Pilipinas (Nang Higit sa Iyong Sarili)
From Tanghalang Pilipino’s Mabining Mandirigma
Jed Balsamo, music
Nicanor G. Tiongson, lyrics
Tanghalang Pilipino Actor’s Company, performers
As we near the close of the evening, we cement friendships forged in the flame of the arts with upbeat tunes of nationhood and patriotism
FINALE
Isang Dugo, Isang Lahi, Isang Musika
Dodjie Simon, music and lyrics
Balon Dagupan Children’s Choir, Guest Choir, Virginia Llamas Mendoza, conductor
The full company joins in a majestic song of community and comradeship in the arts.
VOICE OVER:
HANGGANG SA SUSUNOD NA PASINAYA, ITO PO AY TAON-TAON NA GINAGANAP SA UNANG SABADO AT LINGGO NG PEBRERO. NGAYON PA LANG, MARKAHAN NA ANG INYONG KALENDARYO.
MULI, MARAMING SALAMAT SA LAHAT NG KALAHOK . MAS MARAMI ANG ATING PASASALAMAT SA LAHAT NG NAGTANGHAL.
MABUHAY ANG PASINAYA.
SABAY-SABAY PO NATING … PUSUAN ANG SINING!
Creative and Production Team
Ariel S.R. Yonzon Stage Director
Beverly Siy Scriptwriter
Sandie Javier Voice Over
Ricardo Cruz Set Design
Ian Wong Video Editors
Laurence Catalan
Luis Villanueva Technical Assistant
Renz Sevilla Stage Management Team
Sabrina Manansala
Ave Uy
Thursday, January 18, 2018
ang napiling tagline para sa pasinaya 2018
and the winner is...
pusuan natin ang sining!
iyan ang napili ni Sir chris, ang aming vp and artistic director.
pero pinatanggal niya ang word na natin kaya ito ay naging
pusuan ang sining.
This will be used as the tagline of Pasinaya 2018. in-announce ito ni sir chris kanina sa APC meeting, ang saya ko, as in!
ang line din na iyan ang ilalagay sa lahat ng promotional materials yey!
sa ibaba ng tagline, nilagyan din ni sir ng salitang heart, capital letters ang A, R at T.
ganito pala ang mag-copywriter ano? hahaha ad agency ang peg.
pusuan natin ang sining!
iyan ang napili ni Sir chris, ang aming vp and artistic director.
pero pinatanggal niya ang word na natin kaya ito ay naging
pusuan ang sining.
This will be used as the tagline of Pasinaya 2018. in-announce ito ni sir chris kanina sa APC meeting, ang saya ko, as in!
ang line din na iyan ang ilalagay sa lahat ng promotional materials yey!
sa ibaba ng tagline, nilagyan din ni sir ng salitang heart, capital letters ang A, R at T.
ganito pala ang mag-copywriter ano? hahaha ad agency ang peg.
Thursday, January 11, 2018
Proposed taglines sa pasinaya 2018 part 2
Ito ang mga natipuhan ni mam clottie.
Type ko ito: 1. Art, changing hearts.
2. One heart. One art.
3. Compassion x arts
pero sabi niya, ipadala ko raw lahat kay Sir Chris Millado, ang ccp vice president and artistic director namin.
siya kasi ang last say.
soooo, ipinadala na nga namin ito.
let's wait and see kung may mapili.
Type ko ito: 1. Art, changing hearts.
2. One heart. One art.
3. Compassion x arts
pero sabi niya, ipadala ko raw lahat kay Sir Chris Millado, ang ccp vice president and artistic director namin.
siya kasi ang last say.
soooo, ipinadala na nga namin ito.
let's wait and see kung may mapili.
Wednesday, January 10, 2018
Proposed taglines for the Pasinaya 2018
pinag-isip kami ng taglines para sa pasinaya 2018. ang tema ay malasakit at sining. ito ang isinubmit ko sa production manager ng pasinaya 2018 na si mam clottie.
let's see kung ano ang mapili niya. pero una muna, sana meron siyang matipuhan hahaha!
compassion x arts
Ang kapwa sa kultura
Ang kapwa sa sining
Ang sining, pinupusuan!
Pusuan natin ang sining.
Blessing ang sining.
Ang likha ng kapwa,
ang kapwa sa likha.
One heart, one art.
Sa sining, uso ang puso.
Ang kapwa at ang maarte
Have a heart. Have art.
Art, changing hearts.
Arts for life.
let's see kung ano ang mapili niya. pero una muna, sana meron siyang matipuhan hahaha!
compassion x arts
Ang kapwa sa kultura
Ang kapwa sa sining
Ang sining, pinupusuan!
Pusuan natin ang sining.
Blessing ang sining.
Ang likha ng kapwa,
ang kapwa sa likha.
One heart, one art.
Sa sining, uso ang puso.
Ang kapwa at ang maarte
Have a heart. Have art.
Art, changing hearts.
Arts for life.
Subscribe to:
Posts (Atom)